Είναι αρμοδιότητα του εφήβου να αποκτήσει εκείνη την αυτοπεποίθηση που θα τον κάνει να “σταθεί όρθιος στηριζόμενος στις δικές του δυνάμεις”. Όσο απαιτητική και δύσκολη είναι η προσήλωσή μας να παρακολουθούμε και να προωθούμε την ανάπτυξη του παιδιού μας, το ίδιο αποφασιστικής σημασίας και επιβεβλημένη, για την ευημερία τους και την φυσιολογική ανάπτυξη των μεταξύ μας σχέσεων, θεωρείται και η ενθάρρυνση για την απόκτηση της ανεξαρτησίας τους. Όταν τα “καταπνίγουμε” με την υπερπροστατευτική μας συμπεριφορά, επαναστατούν και καταφέρονται εναντίον μας. Αντιθέτως, όταν επιτηρείτε την ασφάλειά τους και παράλληλα τα καθοδηγείτε προς την ανεξαρτησία – μερικές φορές με ενεργό καθοδηγητικό τρόπο και κάποιες άλλες φορές απλά με το να “κάθεστε στην άκρη”– το εκτιμούν και το αναγνωρίζουν. Εφόσον τα παιδιά γνωρίζουν ότι τα στηρίζετε για να αποκτήσουν την ανεξάρτητα τους, θα σας το ανταποδώσουν αργότερα, μέσα από την δημιουργία μιας γεμάτης αγάπης οικογένειας που θα επεκτείνεται πολύ πιο πέρα από την παιδική ηλικία.
Είναι τα ζητήματα της καθημερινότητας – ακόμη και αυτά που φαίνονται απλά και κοινότοπα– που προκαλούν τις περισσότερες προστριβές μεταξύ του γονέα και του παιδιού του και προσφέρουν ευκαιρίες για τη καλλιέργεια και την προώθηση της ανεξαρτησίας. Το παιδί σας πιστεύει ότι θα του παραχωρηθεί κάποιο προνόμιο, ή θα του επιτραπεί κάποια παραχώρηση, είτε λόγω της ηλικίας του, είτε γιατί αυτά έχουν δοθεί και στους φίλους τους. Αλλά το παιδί σας μπορεί να μη διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες για να διαχειριστεί από μόνο του, μια κατάσταση. Εφόσον επικεντρώσετε το ενδιαφέρον σας στο να προετοιμάσετε τον έφηβό σας θα μετατρέψετε τις πιθανές πηγές σύγκρουσης και αντίδρασης σε ευκαιρίες για το παιδί σας να τελειοποιήσει τις νέες δεξιότητες του και να επιδείξει υπευθυνότητα.
Η εφηβεία προσφέρει από τη φύση της πληθώρα ευκαιριών δοκιμής και λάθους που συμβάλλουν στην οικοδόμηση της εμπειρίας και αυξάνουν τελικά τις πιθανότητες της επιτυχίας. Η πρόκλησή σας είναι να βεβαιωθείτε ότι ο έφηβος σας μαθαίνει από τα καθημερινά του λάθη και δεν τα αντιμετωπίζει ως καταστροφές. Συγχρόνως, θα πρέπει να βρίσκεστε σε συνεχή επαγρύπνηση, βοηθώντας τον έφηβό σας να αποφύγει εκείνα τα σοβαρά λάθη που θα του προκαλούσαν ανεπανόρθωτη βλάβη. Εξίσου σημαντικό, είναι να θέλετε το παιδί σας να μην χάσει τις δυνατότητες για ανάπτυξη.
Η απάντηση στο πότε το παιδί σας θα είναι έτοιμο να ανταποκριθεί σε μια νέα πρόκληση είναι περίπου όταν διαπιστώσετε ότι υπάρχουν πολλά κομμάτια στη θέση έτσι ώστε να ενισχύονται οι πιθανότητες της επιτυχίας. Η απάντηση στο αίτημα του 14 χρονου παιδιού σας που σας ζητάει να περάσει το απόγευμά του σε ένα εμπορικό κέντρο δεν θα πρέπει να βασιστεί και να περιοριστεί στο ερώτημα “Είναι αρκετά μεγάλο;” εφόσον το έχετε μάθει, εν μέρει με το προσωπικό σας παράδειγμα, πώς να περνάει την εβδομάδα του και συμπεριφέρεται στους υπαλλήλους, με σεβασμό και εκτίμηση. Η ημέρα που ο έφηβός σας αρχίσει να οδηγεί αυτοκίνητο δεν θα είναι καταστροφική για τα νεύρα σας αν του έχετε υποδείξει με το προσωπικό σας παράδειγμα τον ασφαλή τρόπο οδήγησης και του καταστήσετε σαφές ότι θα τον παρακολουθείτε στενά, ακόμη και μετά την απόκτηση της άδειας οδήγησης.
Μερικές φορές θα πρέπει να ξεκινήσετε κάνοντας κάποια παρακολούθηση. Γυρίστε την σκέψη σας πίσω όταν έπρεπε να κάνετε τον χώρο του σπιτιού σας ασφαλή για το μωρό σας. Αν απλώς υποθέσατε το τι χρειάζεται για την ασφάλεια του μωρού σας, είναι πιθανό να σας διαφύγουν κάποιες ευκαιρίες για την ασφαλέστερη προστασία του. Το πρώτο σωστό βήμα είναι να περιδιαβείτε τον χώρο του σπιτιού σαςστα γόνατα σαν το μωρό και να δείτε τον περιβάλλοντα χώρο του σπιτιού σας από το ίδιο επίπεδο με το νήπιό σας. Από την στιγμή που θα δείτε τον κόσμο από τη σκοπιά του θα γνωρίζετε να γυρίσετε προς τα μέσα τη λαβή της κατσαρόλας που βρίσκεται επάνω στην θερμαινόμενη εστία της κουζίνας. Η ίδια μορφή παρατήρησης – “με την ματιά του παιδιού του εμπορικού κέντρου ή του δρόμου προς το σχολείο”- θα εντείνει το μυαλό σας για τις προκλήσεις που είναι πιθανό να συναντήσει ο έφηβός σας. Εσείς ασφαλώς είστε σε καλύτερη θέση να σκεφθείτε τον καλύτερο τρόπο, για το πώς θα του δώσετε σταδιακά νέα προνόμια και παραχωρήσεις και για τη μορφή της από μέρους σας στήριξης και επίβλεψης που θα χρειαστεί, προκειμένου να εξελιχτεί ομαλά η ανεξαρτησία του.
Είναι σημαντικό να εφαρμοστεί μια βήμα προς βήμα προσέγγιση που θα επιτρέψει στο παιδί σας να δείξει ότι είναι έτοιμο να αναλάβει περισσότερη υπευθυνότητα. Μια προσεκτική σταδιακή στρατηγική θα βοηθήσει ώστε το παιδί σας και εσείς θα αποκτήσετε την αυτοπεποίθηση που θα σας επιτρέψει κάποιες στιγμές να του χαλαρώνετε το σχοινί της εξάρτησης από εσάς και κάποιες άλλες, όταν χρειαστεί, να το ξανασφίγγετε.