Το παιδί μου είναι ντροπαλό, και δεν κάνει φίλους εύκολα. Θα πρέπει να ανησυχώ;
Παρόλο ότι η παιδική ντροπαλότητα είναι κοινοτοπία – κάτι το πολύ συνηθισμένο – δεν παύει να ανησυχεί πολλούς γονείς και ιδιαιτέρως εκείνους που δίνουν μεγάλη αξία στη κοινωνικότητα. Μερικά παιδιά γίνονται ντροπαλά γιατί έχουν βιώσει σκληρές εμπειρίες, αλλά τα πιο πολλά γεννιούνται έτσι. Για μερικά μέσης ηλικίας παιδιά, οι κοινωνικές καταστάσεις και σχέσεις μπορεί να είναι τρομακτικές. Όταν έρχονται σε επικοινωνία με νέα παιδιά, σπανίως νοιώθουν άνετα. Συνήθως, είναι απρόθυμα ή δεν προσπαθούν να κάνουν την πρώτη κίνηση, προτιμώντας να παρατήσουν μια υποψήφια φιλία παρά να προσπαθήσουν να προσεγγίσουν το άγνωστο. Λίγα από αυτά τα συνεσταλμένα και άτολμα παιδιά μπορεί να είναι συναισθηματικά αγχωμένα. Αλλά αυτά αποτελούν τη μειοψηφία. Στην πραγματικότητα, ορισμένα παιδιά είναι από τη φύση τους κλειστά στον εαυτό τους και αργοκίνητα στο να προετοιμαστούν να αποδεχτούν και να προσαρμοστούν σε νέες καταστάσεις.
Η σοβαρή ντροπαλότητα
Σε μερικές περιπτώσεις, η ντροπαλότητα μπορεί να είναι προβληματική. Τα πολύ συνεσταλμένα παιδιά συχνά δεν προσαρμόζονται το ίδιο καλά με τα συνομήλικα τους στη τάξη και στη παιδική χαρά. Όσο περισσότερο διαρκεί αυτή η κατάσταση, τόσο πιο δύσκολο είναι να αλλάξουν τα παιδιά. Η συστολή μπορεί να οδηγήσει τα παιδί όλο και περισσότερο στην σκόπιμη αποφυγή των κοινωνικών χώρων και στην κοινωνική απόσυρση, και τελικά, του προκαλεί μια αδυναμία να λειτουργήσει αποτελεσματικά, ως ένας κοινωνικός ενήλικας. Εφόσον η ντροπαλότητα του παιδιού σας γίνεται εξουθενωτική, μπορεί να προκαλείται από διαταραχή άγχους, ή τον τύπο της ιδιοσυγκρασίας του παιδιού. Τότε μπορεί να βοηθήσει η εξέτασή του από ένα παιδοψυχίατρο.
Η ώρα της προσαρμογής
Ωστόσο, τα περισσότερα ντροπαλά παιδιά τα πάνε καλά στις σχέσεις τους και στους κοινωνικούς χώρους, μόλις ξεπεράσουν μια αρχική περίοδο προσαρμογής. Τα παιδιά που δυσκολεύονται να εγκαταστήσουν και να διατηρήσουν κοινωνικές σχέσεις, ακόμη και μετά την αρχική περίοδο της εξοικείωσης τους με το περιβάλλον αξίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προσοχή. Στο τέλος, πολλά (και ίσως τα περισσότερα) παιδιά που είναι ντροπαλά μαθαίνουν να υπερνικούν αυτή τους την τάση. Λειτουργούν με τρόπους οι οποίοι δεν είναι εμφανώς άτολμοι ή επιφυλακτικοί, μολονότι μέσα τους εξακολουθούν να νοιώθουν δειλία. Οι γονείς μπορούν να καθοδηγούν και να κατευθύνουν με προσεκτικό τρόπο τα παιδιά τους σε κοινωνικές συνθήκες, όπου θα μπορέσουν να μάθουν να επικοινωνούν με επιτυχία.
Τα παιδιά που τα έχουν απορρίψει
Τα περισσότερα παιδιά θέλουν να δημιουργήσουν δεσμούς και να είναι αρεστά, αλλά μερικά αργούν να μάθουν πώς να κάνουν φίλους. Άλλα μπορεί να λαχταρούν να κάνουν σχέσεις, αλλά πιθανόν να έχουν αποκλειστεί από τη μία ή την άλλη ομάδα των συνομήλικών τους, επειδή ξεχωρίζουν από τον τρόπο που ντύνονται, την κακή προσωπική τους υγιεινή, την παχυσαρκία, ή ακόμη και από την προβληματική τους ομιλία. Τα μικρότερης ηλικίας παιδιά συχνά απορρίπτονται από τα συνομήλικα τους, όταν εκδηλώνουν άτακτη και επιθετική συμπεριφορά. Και ακόμη άλλα παιδιά μπορεί να κινούνται στις παρυφές της μιας ή της άλλης αποκλειστικής ομάδας παιδιών – κλίκας – χωρίς να γίνονται στη πραγματικότητα αντιληπτά. Τα παιδιά αυτά περνούν τον περισσότερο χρόνο τους μόνα τους.
Τα αποκλεισμένα παιδιά είναι καταφανώς μη αρεστά από τα συνομήλικά τους και μονίμως τα κάνουν να νοιώθουν ανεπιθύμητα. Αυτά συχνά έχουν τη τάση να είναι επιθετικά ή άτακτα και πολύ ευαίσθητα στην κοροϊδία. Αυτά μπορεί να εκφοβίζουν άλλα παιδιά, να παραβιάζουν τους κανόνες, ή μπορεί να είναι τόσο αβέβαια για τον εαυτό τους, ώστε να προκαλούν την απόρριψη των άλλων. Μπορεί επίσης να απορρίπτονται εξαιτίας της παρορμητικής και της άτακτης συμπεριφοράς τους. Ορισμένα από αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν ελλειμματική προσοχή ή υπερκινητικότητα
Τα παραμελημένα παιδιά
Από την άλλη πλευρά τα παραμελημένα παιδιά, μπορεί να μην είναι εμφανώς αποκλεισμένα και να μην τα κοροϊδεύουν, αλλά συχνά απλώς τα αγνοούν, είναι ξεχασμένα δεν προσκαλούνται σε πάρτι, και είναι τα τελευταία που επιλέγονται σε μια αθλητική ομάδα. Αυτά τα παιδιά μπορεί να θεωρηθούν ως μοναχικοί τύποι, αλλά πιθανόν να κρατούν μια παθητική στάση και να απεχθάνονται τη μοναξιά τους. Άλλα μπορεί να προτιμούν στην πραγματικότητα να μένουν μόνα. Αυτή η τελευταία ομάδα παιδιών μπορεί να είναι σεβαστή και αποδεκτή από τους άλλους, αλλά απλώς αυτά νοιώθουν πιο άνετα σε μοναχικές αναζητήσεις ή με το να περνούν την ώρα τους με τους γονείς, τα αδέλφια τους τους μεγάλους, ή ακόμη και με τα κατοικίδια ζώα. Μπορεί επίσης να μην διαθέτουν τις κοινωνικές δεξιότητες και την αναγκαία αυτοπεποίθηση για να εισέλθουν στους κοινωνικούς στίβους, συχνά εξαιτίας των περιορισμένων κοινωνικών τους εμπειριών. Ή μπορεί να είναι πιο συνεσταλμένα, ήσυχα και επιφυλακτικά από τα περισσότερα συνομήλικα τους παιδιά.
Πως μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Οι πετυχημένες σχέσεις με τους συνομήλικους απαιτούν μια ποικιλία δεξιοτήτων και συγκεκριμένους τρόπους επικοινωνίας. Οι γονείς θα πρέπει να αναζητούν αυτές τις δεξιότητες στα παιδιά τους και να βοηθούν στην ανάπτυξή τους, με την κατάλληλη καθοδήγησή τους και το προσωπικό τους παράδειγμα.
- Η αντιμετώπιση της αποτυχίας και της απογοήτευσης
- Η διαχείριση της επιτυχίας
- Η αντιμετώπιση της αλλαγής και των μεταβάσεων σε άλλες καταστάσεις
- Η αντιμετώπιση της απόρριψης και του πειράγματος
- Η διαχείριση του θυμού
- Η χρησιμοποίηση του χιούμορ
- Η συγχώρηση
- Η απολογία – Η αίτηση συγνώμης
- Η άρνηση αποδοχής μιας πρόκλησης
- Η επινόηση διασκεδαστικών ενεργειών
- Η έκφραση στοργής
- Η αποφυγή επικίνδυνων καταστάσεων
- Η αυτοπροστασία
- Η ανακούφιση και η παρηγοριά κάποιου
- Ο συμμερισμός (να μοιράζεσαι πράγματα)
- Η υποβολή αιτημάτων
- Η αυτό- αποκάλυψη
- Η παροχή μιας φιλοφρόνησης
- Η έκφραση εκτίμησης
- Η αντιμετώπιση της απώλειας
- Η στήριξη ενός φίλου
- Κάνοντας χάρες
- Η ζήτηση βοήθειας
- Η βοήθεια άλλων
- Η εχεμύθεια