Εκτιμάται ότι το 90% περίπου των παιδιών που πάσχουν από τις διαταραχές του άγχους αναφέρουν τουλάχιστον ένα ή και περισσότερα προβλήματα ύπνου. Στα συχνότερα προβλήματα ύπνου περιλαμβάνονται: οι νυχτερινοί εφιάλτες, το συχνό ξύπνημα στη διάρκεια του ύπνου, η αντίδραση της μετάβασης για ύπνο (η πεισματική άρνηση να πάει για ύπνο), η άρνηση να κοιμηθεί μόνο του και η δυσκολία να αποκοιμηθεί – να το πάρει ο ύπνος. Τα συμπτώματα του άγχους στην ομάδα των νεαρής ηλικίας ατόμων μπορεί να προβάλλουν με τη μορφή των νυχτερινών φόβων – συνήθως στα πλαίσια της παρακολούθησης βίαιων ή τρομακτικών σκηνών σε μια οθόνη. Το αποτέλεσμα αυτών των φόβων είναι η άρνησή τους να πάνε για ύπνο, να έχουν νυχτερινούς εφιάλτες, συχνά ξυπνήματα μέσα στη νύχτα, και η άρνησή τους να κοιμούνται μόνα τους. Η πρόσφατη έρευνα υποδηλώνει μια αμφίδρομη σχέση και μια φυσιολογική αλληλεπίδραση μεταξύ του άγχους και της διαταραχής του ύπνου με τη μία κατάσταση να επιδεινώνει το αποτέλεσμα της άλλης. Αρκετές επιδημιολογικές έρευνες δείχνουν ότι τα επίμονα προβλήματα του ύπνου στα πρώτα χρόνια της ζωής σχετίζονται με την εκδήλωση μεμονωμένου άγχους, ή ακόμη και διαταραχών  άγχους στη διάρκεια της εφηβείας και της ενηλικίωσης. Περιέργως, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει στη κατάθλιψη, οι γονείς και τα παιδιά με τις διαταραχές του άγχους έχουν τη τάση να αποσιωπούν τα προβλήματα του ύπνου τους.

Η έρευνα υποδηλώνει ότι η φύση και τα ποσοστά των προβλημάτων του ύπνου ποικίλλουν μεταξύ των παιδιών με τις διαταραχές άγχους. Αναφέρεται ότι τα παιδιά με τη διαταραχή του άγχους αποχωρισμού εκδηλώνουν περισσότερες παραϋπνίες, όπως είναι: η υπνοβασία, οι νυχτερινοί τρόμοι, και η νυχτερινή ενούρηση. Επίσης τα παιδιά με τη διαταραχή του μετά-τραυματικού στρες συχνά αναφέρουν προβλήματα ύπνου τα οποία, παρομοίως, είναι ανεξάρτητα από τον τύπο του ψυχικού τους τραύματος. Το 90% των παιδιών με τη διαταραχή του γενικευμένου άγχους βιώνουν την δυσάρεστη εμπειρία ενός δύσκολου ύπνου. Από υποκειμενικής πλευράς, τα παιδιά με τη διαταραχή του γενικευμένου άγχους αναφέρουν αρχική και περιοδική αϋπνία το βράδυ και υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας.

Οι συμπεριφορικές παρεμβάσεις στον ύπνο αποτελούν τη βασική θεραπευτική προσέγγιση των προβλημάτων του ύπνου στα αγχωτικά παιδιά. Στις αποτελεσματικές μεθόδους, που χρησιμοποιούνται για το περιορισμό των νυχτερινών φόβων και του προβλήματος της εγκατάστασης του ύπνου ανήκουν: η αποφυγή του τρομακτικού ή αποκρουστικού περιεχομένου που προβάλλεται στις οθόνες, η δημιουργία κατευναστικών για τον ύπνο τελετουργικών, που να περιορίζουν την υπερδιέγερση την ώρα του ύπνου, η εξασφάλιση ενός ήσυχου και ασφαλούς περιβάλλοντος, η χαλάρωση πριν από τον ύπνο για τη μείωση της διέγερσης την ώρα του ύπνου, και την αναδιάρθρωση του ύπνου με τη καθυστέρηση της ώρας του.

Με μια επίπτωση της οποίας το εύρος κυμαίνεται από το 50% έως 80%, τα προβλήματα του ύπνου, που παρουσιάζονται στη διαταραχή του αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ), είναι  συχνότερα από εκείνα που μπορούν να παρατηρηθούν τόσο στα παιδιά που αναπτύσσονται φυσιολογικά, όσο και σε αυτά με διανοητική αναπηρία. Οι διαταραχές του ύπνου στα παιδιά με τη ΔΑΦ σχετίζονται με τα χαμηλότερα επίπεδα μελατονίνης, που οφείλονται στη παθολογική έκκριση και στην αποκλίνουσα από το φυσιολογικό έκφραση του νευροδιαβιβαστή γ- αμινο-βουτυρικό οξύ (GABA), που ρυθμίζει τον ύπνο και του οποίου διαταράσσονται οι εσωτερικοί  αδρενεργικοί νευρώνες. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στα προβλήματα του ύπνου που παρατηρούνται στα παιδιά που πάσχουν από τη ΔΑΦ είναι: η υπερευαισθησία στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, η κακή αυτορρύθμιση, οι τελετουργικές συμπεριφορές, τα γαστρεντερολογικά, νευρολογικά και ψυχιατρικά προβλήματα που συνυπάρχουν και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία αυτών των καταστάσεων.

Η  έγκαιρη διαπίστωση και η άμεση αντιμετώπιση των διαταραχών του ύπνου στους ασθενείς που πάσχουν από τη ΔΑΦ, είναι σημαντική, επειδή αυτές οι διαταραχές συνδέονται με τα υψηλότερα ποσοστά στερεοτυπικών συμπεριφορών, ανεπαρκούς λειτουργίας και περαιτέρω επιδείνωσης των βασικών κοινωνικών και επικοινωνιακών τους ανεπαρκειών. Τα συχνότερα προβλήματα ύπνου που αναφέρονται σε αυτή τη ψυχική διαταραχή είναι: η δυσκολία της εγκατάστασης του ύπνου, οι συχνές βραδινές αφυπνίσεις, η υπνοβασία νωρίς το πρωί, η μειωμένη διάρκεια του ύπνου, η αδυναμία εφαρμογής της ρουτίνας του ύπνου και οι συχνοί, στη διάρκεια της νύχτας, φόβοι και εφιάλτες. Μεγάλης κλίμακας πληθυσμιακές μελέτες υποδηλώνουν ότι οι διαταραχές του ύπνου, και κυρίως η μειωμένη διάρκεια του ύπνου, στα παιδιά που πάσχουν από τη ΔΑΦ, μπορεί να εμφανιστούν από την ηλικία των 30 μηνών και να συνεχιστούν και στην εφηβεία. Και αυτό συμβαίνει παρόλο ότι ο συγκεκριμένος τύπος του προβληματικού ύπνου μπορεί να αλλάξει με τη παρέλευση της ηλικίας.Τα μικρότερης ηλικίας παιδιά βιώνουν την αντίσταση να δεχτούν να πάνε για ύπνο, το άγχος του ύπνου, το ξύπνημα τη νύχτα και τους εφιάλτες , ενώ τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά αναφέρουν καθυστέρηση στην έναρξη του ύπνου, μικρότερη διάρκεια ύπνου και υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας.

Τα προβλήματα του ύπνου στον αυτισμό αποτελούν ένα συνυπάρχον σύμπτωμα το οποίο μπορεί να επηρεάσει τη πορεία και τη σοβαρότητα του, και συνεπώς, η άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση τους, αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Από μία μελέτη διαπιστώθηκαν οι σχέσεις της έκθεσης στα μέσα μαζικής επικοινωνίας και τα βιντεοπαιχνίδια με τα προβλήματα του ύπνου να είναι περισσότερο έντονα στα παιδιά με τη ΔΑΦ, από ότι είναι στα παιδιά που αναπτύσσονται φυσιολογικά. Συνεπώς, η πιστή τήρηση των κανόνων του υγιεινού ύπνου σε αυτά τα παιδιά θεωρείται θεμελιώδους σημασίας. Για την αντιμετώπιση των ειδικών προβληματικών συμπεριφορών, τη προώθηση της ρουτίνας του ύπνου, και την ενίσχυση της  αυτό-καθησύχασης, έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία αρκετές συμπεριφορικές παρεμβάσεις (πχ., η  χρησιμοποίηση οπτικών και συμπεριφορικών συνθημάτων, η χρησιμοποίηση του περιορισμού του ύπνου, και των μεθόδων της σταδιακής εξασθένησης και εξάλειψης του ερεθίσματος). Υπάρχουν ικανοποιητικές ενδείξεις που δείχνουν ότι η χορήγηση της μελατονίνης πριν από την ώρα του ύπνου είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία της αϋπνίας στα παιδιά με τη ΔΑΦ . Συγκεκριμένα, η  λήψη 1 έως 3 mg μελατονίνης την ημέρα περιορίζει το λανθάνοντα χρόνο έναρξης του ύπνου και βελτιώνει τη διάρκεια του ύπνου. Από κλινικής πλευράς, προτείνεται όπως, για τη θεραπεία των νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών που ενδεχομένως να συνυπάρχουν με τη ΔΑΦ, να επιδιώκεται η χρησιμοποίηση, πριν από την ώρα του ύπνου, φαρμάκων με ηρεμιστικές ιδιότητες, και αντίθετα, να προλαμβάνεται η αϋπνία, με την αποφυγή της χορήγησης φαρμάκων με διεγερτικές ιδιότητες.

Για τα προβλήματα του ύπνου που συνδέονται με τη ΔΕΠΥ, υπάρχει ένα αδιάλειπτο ενδιαφέρον. Οι δυσκολίες του ύπνου σε αυτά τα παιδιά έχουν μια σύνδεση γιατί:

• Οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να αποτελέσουν μια πηγή έντονης δυσφορίας και έντασης για το παιδί και την οικογένειά του

• Τα προβλήματα του ύπνου μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, καθώς και τις συνδεόμενες με αυτή συναισθηματικές διαταραχές

• Οι ποσοτικές ή ποιοτικές μεταβολές του ύπνου μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στη ψυχική διάθεση, τη προσοχή και τη συμπεριφορά

• Οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να μιμηθούν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, στα παιδιά με τη λανθασμένη διάγνωση της ΔΕΠΥ

Συνεπώς, τα συμπτώματα της διάσπασης της προσοχής, της υπερκινητικότητας και της παρορμητικότητας μπορούν να βελτιωθούν ή ακόμη και να εξαλειφθούν μετά από τη θεραπεία της πρωταρχικής διαταραχής του ύπνου. Μία μελέτη μετά-ανάλυσης του ύπνου σε παιδιά με ΔΕΠΥ, διαπίστωσε ότι τα παιδιά ή οι γονείς τους ανέφεραν ότι, συγκριτικά με τα υγιή παιδιά, είχαν συχνότερα την αντίσταση στη μετάβαση για ύπνο, τις δυσκολίες στην έναρξη του ύπνου, τα ξυπνήματα στη διάρκεια της νύχτας, τη δυσκολία στο πρωινό ξύπνημα, τα προβλήματα αναπνοής στον ύπνο και την υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας.

Στα αίτια των προβλημάτων του ύπνου στα παιδιά με τη ΔΕΠΥ περιλαμβάνονται:

• Μία ή περισσότερες συγκεκριμένες διαταραχές του ύπνου, όπως είναι: η συμπεριφορική αϋπνία, η διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού του ύπνου, ή το σύνδρομο των ανήσυχων ποδιών

• Οι κακές πρακτικές ύπνου (πχ., η χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών συσκευών πριν από τον ύπνο)

• Οι ψυχιατρικές συν-νοσηρότητες (πχ., οι διαταραχές της ψυχικής διάθεσης/ άγχους)

• Οι συνυπάρχουσες παθολογικές καταστάσεις και η θεραπεία τους (πχ., το άσθμα, η παχυσαρκία)