Τη διάγνωση και τη θεραπεία της ναρκοληψίας θα πρέπει να τις αναλαμβάνει ένας ειδικός στο τομέα του ύπνου (και συνεπώς εδώ η αναφορά σε αυτή θα είναι σύντομη). Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι παιδοψυχίατροι αρκετά καλά τα κλινικά χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής, επειδή στα παιδιά η ναρκοληψία συχνά συγχέεται με άλλες νευρολογικές και ψυχιατρικές διαταραχές, όπως είναι: η επιληψία, η ΔΕΠΥ, οι διαταραχές της ψυχικής διάθεσης, και οι ψυχωτικές διαταραχές. Από αναδρομικές σειρές, με περιγραφές περιστατικών ναρκοληψίας, διαπιστώθηκε ότι το 1/3 περίπου των ενηλίκων με ναρκοληψία ανέφεραν την εμφάνισή της πριν από την ηλικία των 15 ετών και περίπου το 15% πριν από την ηλικία των 10 ετών.
Η υπερβολική, ανεξέλεγκτη υπνηλία στη διάρκεια της ημέραςθεωρείται το συχνότερο χαρακτηριστικό της ναρκοληψίας στα παιδιά της σχολικής ηλικίας αλλά, όπως επισημάνθηκε ήδη, η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας αποτελεί την κλινική εκδήλωση και πολλών άλλων προβλημάτων του ύπνου, όπως είναι: η αϋπνία και η υπνική αποφρακτική άπνοια. Ένα περισσότερο ειδικό σύμπτωμα της ναρκοληψίας είναι η καταπληξία (η ξαφνική αδυναμία των μυών του σώματος, κυρίως του ποδιού, αλλά επίσης και εκείνων του προσώπου και του αυχένα, η οποία συχνά προκαλείται μετά από ένα έντονο συναίσθημα, και ιδίως το γέλιο). Στο 50% έως το 70% των περιστατικών η παιδική ναρκοληψία προβάλλει κλινικά με καταπληξία. Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν, αλλά σε μικρότερη συχνότητα, παράλυση ύπνου και παραισθήσεις. Μόνο το 10% έως το 25% των σθενών εμφανίζουν, κατά τη διάρκεια της νόσου τους, και τα τέσσερα συμπτώματα (ανεξέλεγκτη υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας, καταπληξία, παράλυση του ύπνου και παραισθήσεις). Αυτά τα συμπτώματα είναι το αποτέλεσμα μιας αιφνίδιας εμφάνισης του ύπνου REM στα άτομα που βρίσκονται σε εγρήγορση.
Για τη διάγνωση της ναρκοληψίας απαιτείται να γίνει ο εργαστηριακός έλεγχος του ύπνου, στον οποίο θα συμπεριλαμβάνονται η νυχτερινή πολύ-υπνογραφία και η δοκιμασία του πολλαπλού λανθάνοντος χρόνου του ύπνου.
Η θεραπευτική αγωγή της ναρκοληψίας στα παιδιά και τους έφηβους περιλαμβάνει, μαζί με τη φαρμακοθεραπεία, και τη καθιέρωση ενός τακτικού προγράμματος ύπνου, μέσω της παροχής μιας εκτενούς εκπαίδευσης στην υγιεινή του ύπνου και της εφαρμογής – όπου είναι δυνατόν – προγραμματισμένων απογευματινών ύπνων – υπνάκων. Η ναρκοληψία συνήθως αντιμετωπίζεται με τη λήψη ψυχοδιεγερτικών φαρμάκων