Σύμφωνα με το νόμο, τα παιδιά πρέπει να εγγραφούν στο σχολείο ή σε ένα εγκεκριμένο εναλλακτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Στις περισσότερες χώρες αυτές οι προϋποθέσεις είναι η ηλικία των πέντε ετών για το νηπιαγωγείο και η ηλικία των έξι ετών για τη πρώτη τάξη του Δημοτικού. Ακόμα και τότε, οι καταληκτικές ημερομηνίες, μετά την υπέρβαση των οποίων, τα παιδιά θα πρέπει να περιμένουν την επόμενη σχολική χρονιά για να ενταχτούν στο σχολείο, ποικίλουν πολύ.
Η άποψη ότι, σύμφωνα με την ημερομηνία της γέννησής τους, ορισμένα παιδιά είναι “έτοιμα για το σχολείο” ενώ άλλα όχι, είναι αμφιλεγόμενη. Ωστόσο, όπως ακριβώς τα παιδιά αρχίζουν να λειτουργούν και να μιλούν σε διαφορετικές ηλικίες,έτσι και σε διαφορετικές ηλικίες αναπτύσσουν τις απαραίτητες ψυχολογικές και κοινωνικές επιδεξιότητες για το σχολείο.
Επιπλέον, πολλοί γονείς και εκπαιδευτικοί πιστεύουν ότι τα σχολεία είναι εκείνα που θα πρέπει να είναι έτοιμα για τα παιδιά. Αυτή η νεότερη προσέγγιση επισημαίνει το πώς τα σχολικά προγράμματα θα πρέπει να σχεδιαστούν έτσι ώστε όλα τα παιδιά με την ίδια χρονολογική ηλικία που θα ενταχτούν στο σχολείο να μπορούν να ωφεληθούν από αυτά. Ωστόσο είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ της ανάπτυξης του παιδιού σας και των διαθέσιμων μέσων και της προσαρμοστικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του σχολείου.
Όταν αποφασίζετε το πότε θα αρχίσει το παιδί σας το σχολείο, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας τις ιδιαίτερες ικανότητες του παιδιού σας και τις συνθήκες της περιοχής σας. Συγκεντρώστε ακριβείς πληροφορίες σχετικές με την ανάπτυξη του παιδιού σας και ειδικά για: α) τις δεξιότητες του στην επικοινωνία – ανάπτυξη του λόγου και της ικανότητας να ακούει με προσοχή τους άλλους – , β)τις κοινωνικές του δεξιότητες και την ικανότητά του να τα πηγαίνει καλά με τα άλλα παιδιά και τους μεγάλους, και γ)τις σωματικές του δεξιότητες – από το τρέξιμο και το παιχνίδι έως την χρησιμοποίηση ενός μολυβιού ή μιας κηρομπογιάς. Συζητώντας με τον παιδίατρο του παιδιού σας, με την νηπιαγωγό του και με το άτομο που έχει αναλάβει την φροντίδα του θα μπορέστε να συγκεντρώσετε κάποιες χρήσιμες αντικειμενικές παρατηρήσσεις και πληροφορίες για το παιδί σας.
Ορισμένα σχολεία μπορεί να διενεργούν τα δικά τους τεστ, για να αξιολογήσουν τις ικανότητες του παιδιού σας. Οι φερόμενες ως σχολικής ετοιμότητας δοκιμασίες μπορεί να έχουν τη τάση να επικεντρώνονται στις σχολικές δεξιότητες, αλλά συνηθέστερα αξιολογούν και άλλες πλευρές της ανάπτυξης. Αυτά τα τεστ κάθε άλλο από αλάνθαστα μπορούν να θεωρηθούν, αφού ορισμένα παιδιά που δεν αποδίδουν καλά σε αυτά, εξακολουθούν να τα καταφέρνουν αρκετά καλά στο σχολείο. Ακόμα και έτσι, μπορείτε να χρησιμοποιείτε αυτά τα τεστ ως μέτρο σύγκρισης για τον καθορισμό του πως έχει εξελιχτεί η ανάπτυξη του παιδιού σας σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Συχνά, η δική σας διαίσθηση ως γονέα αναφορικά με τις ικανότητες του παιδιού σας αποτελεί ένα σωστό μέτρο εκτίμησης του πόσο καλά είναι αυτό έτοιμο να πάει στο σχολείο. Και αυτό ισχύει περισσότερο όταν συμβαίνει να έχετε την εμπειρία και ενός μεγαλύτερου παιδιού.
Όταν εσείς ή το σχολείο διαπιστώσετε ότι το παιδί σας υστερεί σε κάποιους τομείς της ανάπτυξής του, χρησιμοποιείστε τις παραπάνω πληροφορίες για να βοηθηθείτε εσείς και το σχολείο στον προγραμματισμό της ιδιαίτερης προσοχής την οποία ενδεχομένως να χρειαστεί το παιδί σας στην εκπαίδευσή του. Ανταλλάσσοντας πληροφορίες με τον δάσκαλο του παιδιού σας και με το άλλο προσωπικό του σχολείου, μπορείτε να βοηθήσετε το σχολείο να βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα για την αντιμετώπιση των μαθησιακών προβλημάτων του παιδιού σας. Και συγχρόνως, εγκαθιστάτε μια συνεργασία για την επιτυχή εκπαίδευση του παιδιού σας, η οποία μπορεί και οφείλει να συνεχιστεί σε όλη την διάρκεια της παιδικής ηλικίας.
Οι γονείς μπορούν να ενθαρρύνουν την γνωστική, την σωματική, την κοινωνική και την συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους προτού να ξεκινήσουν αυτά το σχολείο. Οι νηπιαγωγοί εκτιμούν τα παιδιά τα οποία είναι ενθουσιώδη, και έχουν την περιέργεια να προσεγγίζουν καινούριες δραστηριότητες, να μπορούν να ακολουθούν τις οδηγίες, να επιδεικνύουν ευαισθησία στα συναισθήματα των άλλων παιδιών, να δέχονται την σειρά των άλλων παιδιών, και να μοιράζονται τα πράγματά τους .Ορισμένες συγκεκριμένες δεξιότητες οι οποίες θα βοηθήσουν να εξελιχτεί ομαλά η πρώτη σχολική χρονιά του παιδιού σας αφορούν την ικανότητά του να :
- Παίζει καλά με τα άλλα παιδιά με το ελάχιστο δυνατό καυγά και κλάμα.
- Παραμένει προσεκτικό και ήσυχο όταν του διαβάζουν μια ιστορία.
- Χρησιμοποιεί μόνο του την τουαλέτα.
- Χρησιμοποιεί με επιτυχία το φερμουάρ και τα κουμπιά.
- Αναφέρει το όνομά του, την διεύθυνση και τον αριθμό του τηλεφώνου του σπιτιού σας.
Τα οφέλη που προσφέρει το διάβασμα του παιδιού σας από την βρεφική του ηλικία είναι σημαντικά. Βοηθήστε το παιδί σας να αποκτήσει ορισμένες βασικές δεξιότητες, όπως είναι η αναγνώριση και η αποστήθιση γραμμάτων, αριθμών και χρωμάτων. Να το εκθέτετε σε εμπειρίες που θα εμπλουτίζουν την μάθησή του, όπως είναι οι επισκέψεις σε μουσεία, να το εντάξετε σε, κατάλληλα για την ηλικία του, καλλιτεχνικά και επιστημονικά προγράμματα της κοινότητας. Να προωθείτε την ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων, ενθαρρύνοντας το να παίζει με τα άλλα παιδιά και των δύο φύλων στη γειτονιά και να συμμετέχει σε οργανωμένες και επιχορηγούμενες από την κοινότητα παιδικές δραστηριότητες.
Ορισμένοι γονείς σκέφτονται να καθυστερήσουν σκόπιμα την είσοδο του παιδιού τους στο νηπιαγωγείο. Πιστεύουν ότι, όταν η ηλικία του παιδιού τους είναι μεγαλύτερη από την μέση ηλικία των παιδιών της τάξης του, αυτό μπορεί να αποκτήσει κάποιο πλεονέκτημα και να έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να επιτύχει στον ακαδημαϊκό, τον αθλητικό και τον κοινωνικό χώρο. Η καθυστέρηση της εγγραφής ενός παιδιού στο σχολείο με τον σκοπό να αποκτήσει αυτό κάποιο πλεονέκτημα έναντι των άλλων παιδιών δεν αποτελεί απαραίτητα μια επιτυχημένη στρατηγική. Παρόλο ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι το να είναι ένα παιδί μικρότερο μέσα στην τάξη του μπορεί να του προκαλέσει κάποια σχολικά προβλήματα, τα περισσότερα από αυτά φαίνονται να εξαφανίζονται στην τρίτη ή την τέταρτη τάξη του δημοτικού. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ενδείξεις ότι τα παιδιά που είναι μεγάλα για την σχολική τους τάξη κινδυνεύουν περισσότερο να παρουσιάσουν προβλήματα συμπεριφοράς στη εφηβεία τους.