Είναι γεγονός, ότι ή άφιξη ενός νέου μωρού μπορεί να φέρει πολλές αλλαγές σε μια οικογένεια. Οι γονείς ξοδεύουν μεγάλο τμήμα της δραστηριότητας τους στις απαραίτητες προετοιμασίες, και όταν έλθει το νέο μωρό, ένα σημαντικό μέρος της προσοχής της οικογένειας μονοπωλείται για την κάλυψη των αναγκών του.
Τα μεγαλύτερα παιδιά σας δυσκολεύονται να διαχειριστούν όλη αυτή την αλλαγή. Αποτελεί σύνηθες φαινόμενο να αισθάνονται αυτά ζήλεια, απέναντι στο νεογέννητο και να εκδηλώνουν ανεπίτρεπτη εξωστρεφή συμπεριφορά.
Από την στιγμή που μάθατε το χαρμόσυνο γεγονός ότι είστε έγκυος, θα πρέπει τους μήνες που ακολουθούν πριν από την γέννα σας, να φροντίσετε να προετοιμάσετε το παιδάκι σας να υποδεχτεί, αλλά και να αποδεχτεί, τον νέο, πολύτιμο για την οικογένεια, συγκάτοικο: το αδερφάκι του!!!
Το πόσο καλά θα το πράξετε θα εξαρτηθεί από την ηλικία και την αναπτυξιακή ωριμότητα του παιδιού σας, αλλά και από την ετοιμότητά και το δικό σας προσωπικό ενδιαφέρον. Το παρών συμβουλευτικό άρθρο αποσκοπεί να σας προετοιμάσει, στο πώς θα πρέπει να αναγγείλετε στο παιδί σας τον ερχομό του νέου μωρού, στο πώς θα το συμπεριλάβετε στις ευχάριστες προετοιμασίες της υποδοχής του, και στο πώς θα το βοηθήσετε να μπορέσει να προσαρμοστεί με ομαλό τρόπο στην συγκλονιστική οικογενειακή αλλαγή, που πρόκειται να ακολουθήσει.
Ακολουθούν οι 6 βασικές ερωτήσεις, οι οποίες είναι πολύ πιθανό ότι θα σας απασχολήσουν:
- Πότε και πως θα πρέπει να μιλήσουμε στο παιδί μας, για τον ερχομό του νέου μωρού;
- Πως μπορεί να αντιδράσει το παιδί μας;
- Πως μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί μας να καταλάβει, το τι θα σημάνει για όλη την οικογένεια ο ερχομός του μωρού, στο σπίτι;
- Πως θα κατορθώσουμε να εντάξουμε το παιδί μας στις προετοιμασίες υποδοχής του μωρού στο σπίτι;
- Πως θα αλλάζουν τα πράγματα, καθώς θα πλησιάζει ο τοκετός;
- Τι θα πω στο παιδί μου όταν, το έχω ήδη πληροφορήσει για την εγκυμοσύνη μου ,και μετά συμβεί να αποβάλω;
Δεν υπάρχει ο ένας και μοναδικός κατάλληλος χρόνος και ο σωστός τρόπος της γνωστοποίησης του παιδιού σας, της επικείμενης άφιξης του μωρού στην οικογένεια.
Είναι γεγονός ότι ένα ηλικίας 2 ετών παιδί είναι πολύ πιθανό να μην διαθέτει το λεξιλόγιο, αλλά και την γνωστική ικανότητα να καταλάβει, ότι υπάρχει και μεγαλώνει μέσα στην κοιλιά της μητέρας του ένα μωρό. Όταν το παιδί σας αρχίζει να μιλάει και να συμμετέχει στο υποκριτικό παιχνίδι, θα βρίσκεται σε κάπως καλύτερη θέση, ώστε να μπορέσει να φανταστεί την ύπαρξη ενός μωρού, προτού να έλθει αυτό. Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί σας για την εγκυμοσύνη σας, όταν αυτή θα έχει πλήρως εγκατασταθεί και θα έχει αρχίσει να προβάλει η κοιλιά σας. H εγκυμοσύνη σας θα κάνει μεγαλύτερη εντύπωση στο παιδί σας, όταν έχει κάποια εμφανή ένδειξη της παρουσίας της.
Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι από την στιγμή που θα μιλήσετε για την εγκυμοσύνη σας σε συγγενείς και φίλους, είναι δύσκολο να το κρατήσετε κρυφό από το παιδί σας, επειδή είναι αναμενόμενο ότι, ο περίγυρός σας θα θελήσει να σας συγχαρεί και να σας μιλήσει για την εγκυμοσύνη σας, κάτι που πολλές φορές θα συμβεί παρουσία του παιδιού σας. Είναι συνεπώς προτιμότερο να πληροφορηθεί το παιδί σας την εγκυμοσύνη σας από εσάς και όχι από τους γείτονες….
Εφόσον, προτού γνωστοποιήσετε την εγκυμοσύνη στο παιδί σας, θέλετε να του παραπονεθείτε ότι έχετε τάση για εμετό ή ότι νοιώθετε κουρασμένη, μπορείτε να το επιχειρήσετε, με την προϋπόθεση όμως ότι θα αποφύγετε να αποδώσετε αυτά τα ενοχλήματά στην εγκυμοσύνη σας. Έτσι, το παιδί σας δεν θα κατηγορήσει το μωρό σας, γιατί δεν αισθάνεστε καλά και δεν μπορείτε να παίξετε μαζί του. Απλώς μπορείτε να του πείτε ότι αισθάνεστε άσχημα, όπως, θα νοιώθατε άρρωστη από κάποια άλλη αιτία. Εφόσον όμως επιθυμείτε να του εξηγήσετε με ειλικρίνεια την κούραση σας μπορείτε να του πείτε: “Το μεγάλωμα ενός μωρού μέσα στην κοιλιά της μητέρας του είναι ένα δύσκολο έργο. Μερικές φορές, ένοιωθα κούραση, όταν και εσύ μεγάλωνες μέσα στην κοιλιά μου”.
Προτού αναφερθείτε στο παιδί σας για την εγκυμοσύνη σας, θα πρέπει να αρχίσετε να προετοιμάζετε το έδαφος. Μπορεί να θελήσετε να του διαβάζετε παιδικά βιβλία – κατάλληλα για την ηλικία του–που αναφέρονται στα μωρά και στα αδέρφια, ή να τους μιλήσετε για κάποια από τα παιδιά των φίλων σας, που έχουν μικρότερα αδέρφια, λέγοντάς τους “κάποια μέρα μπορεί να έχεις και εσύ ένα μικρό αδερφό ή αδερφούλα”
Στα νήπια τους αρέσει να ακούνε πως ήταν, ή τι έκαναν όταν ήταν μωρά. Για παράδειγμα, μπορείτε να του πείτε: πως το κάνατε να ρευτεί , όταν ήταν μωρό, ότι κοιμόταν αρκετές φορές την ημέρα, ότι ξυπνούσε την νύχτα για να φάει, για το πότε έκανε τα πρώτα βηματάκια του κ.ά. Αυτές οι διηγήσεις θα τα βοηθήσουν να καταλάβουν τι θα σημάνει αργότερα η παρουσία του μωρού σας στο σπίτι.
Όταν αποφασίσετε να του μιλήσετε για την εγκυμοσύνη σας, επιλέξτε μια ώρα, που αυτό θα είναι χαλαρό και δεν θα το απασχολούν, ή το ενοχλούν άλλες καταστάσεις, όπως είναι η ένταξη του στον βρεφονηπιακό σταθμό, ένα κρυολόγημά του κ.ά.Βρείτε μια κατάλληλη στιγμή, όπου το παιδί σας θα έχει στην διάθεσή του αρκετό χρόνο, για να επεξεργαστεί και να αφομοιώσει στην σκέψη του αυτή την τόσο σημαντική είδηση και να μπορέσει ενδεχομένως, να σας υποβάλει και τις ερωτήσεις του (αποφύγετε τις σημαντικές μεταβατικές στιγμές, όπως είναι η ώρα πριν από τον νυχτερινό του ύπνο ή πριν από την μετάβασή του στον σταθμό). Εφόσον είναι δυνατό, η ενημέρωσή του για την εγκυμοσύνη είναι καλό να γίνει με την παρουσία και των δύο γονέων του.
Μιλήστε του για την εγκυμοσύνη σας με ένα τρόπο θετικό, απλό, κατανοητό, ευθύ, και κατάλληλο για την ηλικία του. Αποκλειστικός οδηγός στις απαντήσεις σας θα πρέπει να είναι το ουσιαστικό περιεχόμενο των αποριών και των αναζητήσεων του παιδιού σας. Για παράδειγμα, όταν το ηλικίας 4 ετών παιδί σας ερωτά : “Από πού προέρχονται τα μωρά;” δεν σας ζητά να του πείτε πως γίνεται η γονιμοποίηση ή το φύλο του μωρού σας. Περιοριστείτε να του απαντήσετε: “Το μωρό βγαίνει μέσα από την μήτρα που βρίσκεται μέσα στην κοιλιά της μητέρας” ή, όταν θέλει να μάθει γιατί έχει φουσκώσει η κοιλιά σας, απαντήστε του: “Τώρα, υπάρχει και μεγαλώνει μέσα στην κοιλιά της μανούλας ένα μωρό. Σε λίγο καιρό θα έχεις μια αδερφή (ή έναν αδερφό)”. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να σας διαφεύγει το γεγονός, ότι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας έχουν περιορισμένη αντίληψη της έννοιας του χρόνου. Είναι καλύτερα, αντί να του πείτε ότι θα γεννηθεί σε λίγους μήνες, να του αναφέρετε ότι το μωρό θα έλθει μια συγκεκριμένη εποχή, όπως τον χειμώνα ή όταν κάνει κρύο έξω.
Αφήστε το παιδί σας να αισθανθεί τα σκιρτήματα του μωρού σας, όταν θα γίνουν αυτά έντονα. Μπορείτε να το καλέσετε να τραγουδήσει ή να χαδεύσει το μωρό σας, ακουμπώντας τα χέρια του επάνω κοιλιά σας. Σκεφθείτε να πάρετε το μεγαλύτερης ηλικίας νήπιο σας μαζί σας, όταν επισκέπτεστε τον μαιευτήρα σας, και αφήστε το να ακούσει τους καρδιακούς παλμούς και να δει την υπερηχογραφική εικόνα του μωρού σας.
Το νήπιο σας μπορεί να μην δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην γνωστοποίηση της εγκυμοσύνης σας. Συνεπώς δεν θα πρέπει να εκπλαγείτε όταν, ενώ εσείς του μεταφέρετε αυτή την τόσο σημαντική για εσάς είδηση, αυτό δείχνει να αδιαφορεί και να θέλει να σας δείξει ότι μπορεί να κατέβει μόνο του από τον καναπέ. Αυτό συμβαίνει, γιατί το παιδί σας χρειάζεται να έχει μια περισσότερο εμφανή και απτή εικόνα, προκειμένου να αντιληφθεί το τι ακριβώς σας συμβαίνει.
Στην περίπτωση που το παιδί σας δείχνει ενθουσιασμένο, μπορείτε να του προτείνετε να σας βοηθήσει, μεταφέροντας την ευχάριστη είδηση στην γιαγιά και στον παππού, ή σε κάποιο άλλο σημαντικό πρόσωπο της οικογένειας σας. Ακόμη και αν εκείνο το πρόσωπο γνωρίζει ήδη το γεγονός της εγκυμοσύνης σας, το παιδί σας θα αισθανθεί ότι, επιτρέποντάς του να αναφερθεί στους άλλους για τον ερχομό του μωρού σας, του εμπιστεύεστε ένα ξεχωριστό ρόλο.
Εφόσον το παιδί σας, στο άκουσμα των νέων, φαίνεται να είναι σαστισμένο ή σε σύγχυση, πείτε του: “φαίνεσαι να είσαι λυπημένο. Θέλεις να σε αγκαλιάσω;”. Ακούστε με ιδιαίτερη προσοχή και ενδιαφέρον αυτό που θέλει να σας πει και δείξτε του ότι αναγνωρίζετε και αποδέχεστε τα συναισθήματά του. Διαβεβαιώστε το ότι είναι απολύτως φυσιολογικό, μερικές φορές οι άνθρωποι να νοιώθουν χαρά ή λύπη για κάποιο γεγονός. Εφόσον δεν απορρίπτετε τα δυσάρεστα συναισθήματα του παιδιού σας, θα το διευκολύνετε να ανακαλύψει και να εκφράσει, υπό άλλες συνθήκες, και τα ευχάριστα συναισθήματά του.
Εν συνεχεία, αφήστε να αποφασίσει το παιδί σας το τι θέλει να πληροφορηθεί. Δεν είναι απαραίτητο να το φορτώνετε με γεγονότα και πληροφορίες, που δεν το ενδιαφέρουν σε αυτή την φάση της ηλικίας του.
Είναι πολύ πιθανό το παιδί σας να αποφεύγει τις συνεχείς συζητήσεις για το μωρό σας. Θα πρέπει να σεβαστείτε αυτή την στάση του, χωρίς όμως να αποφεύγετε να του δίνετε τις κατάλληλες για την ηλικία του απαντήσεις, όταν κατά περιόδους, σας διατυπώνει τις απορίες του. Για παράδειγμα, μπορεί να σας ερωτήσει: “Τι κάνει το μωρό μέσα εκεί.Κινείται εκεί γύρω;”. Ή μπορεί να σας ερωτήσει: “Πότε θα βγει έξω το μωρό;”
Μπορείτε να το ρωτήσετε τι νομίζει το ίδιο λέγοντάς του: “Τι νομίζεις ότι κάνει αυτό εκεί μέσα;” Τα παιδιά έχουν συνήθως μια συγκεκριμένη άποψη για το ποια μπορεί να είναι η απάντηση σε μια ερώτησή τους. Αποφύγετε το λάθος να απορρίπτετε με κατηγορηματικό ή χλευαστικό τρόπο τις δικαιολογημένες “παρανοήσεις” των παιδιών σας.
Είναι απολύτως φυσιολογικό, το μόλις ηλικίας 2 ετών νήπιο να μην μπορεί να φανταστεί, εκ των προτέρων, τι πρόκειται να προκύψει στην οικογένεια, μετά τον ερχομό του μωρού σας. Εφόσον το παιδί σας πλησιάζει να γίνει 3 ετών, μπορείτε να του δώσετε μερικές απλές πληροφορίες όπως: “Στην αρχή το μωρό δεν θα μπορεί να παίζει μαζί σου, αλλά θα μπορείς να το φιλάς στα πόδια του ή να το πιάνεις από τα χεράκια του, αφού πρώτα πλύνεις πολύ καλά τα δικά σου χέρια. Τις περισσότερες ώρες θα κοιμάται, θα κλαίει και θα τρώει. Μερικές φορές τα μωρά κλαίνε, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος που μπορούν να μας πουν ότι μας χρειάζονται”.
Κάποια κατάλληλη στιγμή μπορείτε να δείξετε στο μεγαλύτερης ηλικίας νήπιο σας φωτογραφίες από την δική του εγκυμοσύνη. Και φυσικά να του δείξετε φωτογραφίες, από το δικό του άλμπουμ, όταν ήταν μωρό. Να του διηγηθείτε περιστατικά από την δική του ζωή, όταν ήταν μωρό , και να του τονίσετε το πόση χαρά τους έφερε η δική του γέννηση. Αυτό θα το βοηθήσει να αντιληφθεί ότι και αυτό υπήρξε κάποτε μωρό, που απολάμβανε τα προνόμια της ιδιαίτερης προσοχής και φροντίδας των γονέων του. Θα το βοηθήσει επίσης να μάθει πως μοιάζει ένα μωρό και το πώς μεγαλώνουν τα μωρά.
Σε αυτή την φάση της εγκυμοσύνης σας, είναι πολύ χρήσιμες και οι επισκέψεις σε γνωστούς σας που έχουν μωρά. Εφόσον το παιδί σας δεν είναι συνηθισμένο να βρίσκεται γύρω από μωρά, ή δεν σας βλέπει να κρατάτε ένα άλλο παιδί, μπορεί να εκδηλώσει κάποιες έντονες αντιδράσεις, όταν σας δει, για πρώτη φορά, να κρατάτε στην αγκαλιά σας το δικό σας μωρό. Είναι συνεπώς πολύ σημαντικό να περνάτε κάποιες ευχάριστες στιγμές μαζί με άλλες οικογένειες με μωρά, γιατί έτσι το παιδί σας συνηθίζει στην ιδέα ότι, ακόμη και όταν οι γονείς κρατούν ή αγκαλιάζουν κάποιο άλλο μωρό, δεν σημαίνει ότι δεν συνεχίζουν να αγαπούν και να φροντίζουν και τα άλλα παιδιά τους. Με το να περιτριγυρίζονται από μωρά, τους δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουν πως θα είναι και το μωρό της οικογένειάς τους και θα αρχίσουν να αναπτύσσουν τους κατάλληλους τρόπους αλληλεπίδρασης με αυτό.
Εφόσον ενδιαφέρεται το παιδί σας, καλέστε το να σας βοηθήσει να πάρετε απλές αποφάσεις, οι οποίες μπορούν να αφορούν το δωμάτιο του μωρού ή την τακτοποίηση των επίπλων και διάφορων άλλων εφοδίων, τα οποία θα θεωρηθούν απαραίτητα για την καθημερινή φροντίδα του μωρού. Για παράδειγμα ρωτήστε το: “Πού θα πρέπει να βάλουμε την κουβερτούλα του;”, “Νομίζεις ότι θα πρέπει να του αγοράσουμε τα λευκά ή τα κίτρινα καλτσάκια;” κ.ο.κ. Ζητήστε του να σας βοηθήσει στην συσκευασία των πραγμάτων που θα πάρετε στο μαιευτήριο. Εξετάστε το ενδεχόμενο να επιτρέψετε στο παιδί σας να σας επισκεφτεί στο νοσοκομείο το συντομότερο δυνατό, μετά την γέννηση του μωρού σας, κυρίως σε ώρα που δεν υπάρχει κανένας άλλος επισκέπτης στον χώρο του δωματίου σας. Όταν επιστρέψετε στο σπίτι, συμπεριλάβετε και το μεγαλύτερο παιδί σας στις διάφορες δραστηριότητες που αφορούν την καθημερινή φροντίδα του μωρού σας, έτσι ώστε να μην νοιώσει άχρηστο και παραμελημένο. Αφήστε το να παίξει με τα πράγματα του μωρού και να ανοίξει τα δώρα που έχουν φέρει στο μωρό. Όλες οι παραπάνω ενέργειες όχι μόνο θα ενισχύσουν τον οικογενειακό δεσμό, αλλά θα βοηθήσουν το παιδί να αποδεχτεί την ενσωμάτωση του μωρού σας μέσα στην οικογένεια, να διαπιστώσει ότι συμμετέχει στην υποδοχή του μωρού σας και ότι συνεχίζει να αποτελεί ένα σημαντικό και χρήσιμο μέλος της οικογένειας.
Ωστόσο, στην περίπτωση που το παιδί σας δεν εκδηλώνει κανένα ενδιαφέρον για το μωρό, δεν πρέπει να ανησυχήσετε και πολύ περισσότερο να το εξαναγκάσετε προς αυτή την κατεύθυνση. Με τον καιρό τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο.
Ορισμένες φορές, όπως την ώρα του θηλασμού επιβάλλεται η απερίσπαστη και αποκλειστική φροντίδα του μωρού από την μητέρα του. Σε αυτή την περίπτωση, προσπαθήστε να απασχολήσετε το μεγαλύτερο παιδί σας με παιχνίδια ή με άλλες δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει η μητέρα να θηλάσει το μωρό της, χωρίς διακοπές, αλλά και χωρίς να θεωρηθεί ότι παραμελεί το άλλο της παιδί.
Προσπαθήστε να εκμεταλλευθείτε την κάθε ευκαιρία που σας δίνεται να είσθε μόνοι μαζί με το μεγαλύτερο παιδί σας (π.χ. όταν κοιμάται το μωρό σας) και να του προσφέρετε με κάθε πρόσφορο τρόπο το αμέριστο ενδιαφέρον σας (π.χ. με την συμμετοχή σας στο παιχνίδι, στην μελέτη των μαθημάτων του κ.ά.). Το να γνωρίζει το παιδί σας ότι προσφέρετε μέρος από τον χρόνο σας αποκλειστικά σε αυτό, θα το βοηθήσει να περιορίσει την ζήλεια και την εχθρότητα απέναντι στο μωρό σας.
Επίσης υπενθυμίστε στους συγγενείς και στους φίλους ότι είναι λάθος να περιορίζουν το ενδιαφέρον τους μόνο στο μωρό. Εφόσον εκδηλώσουν την πρόθεση να βοηθήσουν, υποδείξτε τους την συμμετοχή τους σε διάφορες ψυχαγωγικές δραστηριότητες ή σε κάτι ιδιαίτερο για το μεγαλύτερο παιδί τους.
Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι όλες οι αναπόφευκτες αλλαγές που συνοδεύουν τον ερχομό ενός νέου μωρού μέσα στην οικογένεια, δυσχεραίνουν σημαντικά την ψυχοσυναισθηματική προσαρμογή του μεγαλύτερου παιδιού σας.
Ενθαρρύνετε τα μεγαλύτερα παιδιά σας να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους απέναντι στο μωρό σας. Εφόσον δεν μπορέσει να αποκαλύψει αυτά τα συναισθήματα, να μην εκπλαγείτε να το δείτε να δοκιμάζει τα όρια της ανοχής σας ,απέναντι σε ανεπίτρεπτες ανυπάκουες ή επιθετικές συμπεριφορές του, ή να εσωτερικεύει τα συναισθήματά του και να τα εκδηλώνει με διάφορες συμπεριφοριστικές παλινδρομήσεις (π.χ. επανεμφάνιση της νυχτερινής ενούρησης , μωρουδίστικη ομιλία κ.ά.)
Εφόσον, το παιδί σας εκδηλώνει ανεπίτρεπτη εξωτερικευμένη συμπεριφορά, δεν θα πρέπει να χαλαρώσετε τους ακολουθούμενους κανόνες πειθαρχίας, αλλά να επιδιώξετε να αναγνωρίσετε ποια βαθύτερα αρνητικά συναισθήματα υποκρύπτει αυτή η συμπεριφορά των παιδιών σας. Μπορεί αυτή η συμπεριφορά τους να υποδηλώνει ότι χρειάζονται να αφιερώσετε περισσότερο χρόνο προσωπικής επαφής μαζί τους. Ωστόσο, θα πρέπει να τους καταστήσετε σαφές ότι τα συναισθήματά τους είναι σεβαστά, αλλά δεν θα πρέπει να τα προβάλουν με τον οποιοδήποτε ανεπίτρεπτο τρόπο.
Το παιδί σας μπορεί να κυριευτεί από άγχος, όταν φθάσετε ένα μήνα περίπου πριν από τον τοκετό σας. Καθώς με την εξέλιξη της εγκυμοσύνης σας γίνεστε βαρύτερη, ογκωδέστερη, δυσκίνητη, λιγότερο δραστήρια και έχετε στραμμένη την προσοχή και το ενδιαφέρον σας στον επικείμενο τοκετό σας, το παιδί σας μπορεί να γίνει περισσότερο απαιτητικό, να εκδηλώσει νέες φοβίες, ή ακόμη και συμπεριφοριστικές παλινδρομήσεις. Αυτή η κατάσταση θεωρείται απολύτως φυσιολογική. Η “μωρουδίστικη” συμπεριφορά του παιδιού σας μπορεί να αποτελεί ένα τρόπο διερεύνησης, του πώς συμπεριφέρονται τα μωρά και το πως νοιώθει κάποιος να είναι το “το μωρό σας”. Η ολόθερμη στήριξή και η αναγνώριση των ψυχοσυναισθηματικών αναγκών του παιδιού σας, αυτή την μεταβατική περίοδο της ζωής του, θα το βοηθήσει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να προετοιμαστεί να αναλάβει τον υπεύθυνο και σημαντικό ρόλο του μεγάλου αδερφού.
Προσπαθήστε αυτή την περίοδο να αποφύγετε τις οποιεσδήποτε σημαντικές αλλαγές, όπως είναι η αρχική του ένταξη σε βρεφονηπιακό σταθμό ή η μετακίνησή του σε άλλον. Εφόσον, σκοπεύετε να πραγματοποιήσετε τις οποιεσδήποτε αλλαγές που αφορούν το δωμάτιο, που θα φιλοξενήσει το μωρό σας, ή την μεταφορά του παιδιού σας από το κουνάκι στο κρεβάτι του, θα πρέπει να τις υλοποιήσετε λίγες εβδομάδες, πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία του τοκετού σας. Επίσης, αποφύγετε να πιέζετε το παιδί σας να ολοκληρώσει τον έλεγχο της ούρησης και της αφόδευσης, και να μην του ζητάτε να παραιτηθεί από την χρησιμοποίηση των διαφόρων αντικειμένων, που του προσφέρουν ασφάλεια, όπως είναι οι πιπίλες, το αρκουδάκι του κ.ά. Διατηρείστε, κατά το δυνατό καλύτερα, την καθιερωμένη ρουτίνα του παιδιού σας.
Αφιερώστε όσο το δυνατό περισσότερο χρόνο μαζί του, αυτές τις τελευταίες εβδομάδες πριν από τον τοκετό σας. Χρησιμοποιείστε αυτή την περίοδο για να απολαύσετε με τον καλύτερο τρόπο τις ιδιαίτερες σχέσεις με το παιδί σας, προτού σε λίγο καιρό αλλάξουν τα πράγματα.
Επίσης φροντίστε εγκαίρως να τακτοποιήσετε στον που θα ανατεθεί η φροντίδα του παιδιού σας, για όσο διάστημα θα παραμείνετε στο νοσοκομείο. Συζητήστε τα σχέδιά σας με το παιδί σας, ώστε να γνωρίζει εκ των προτέρων το τι πρόκειται να επακολουθήσει τις ημέρες του τοκετού σας.
Στην ατυχή και δυσάρεστη περίπτωση που αποβάλετε, μπορείτε να εξηγήσετε στο παιδί σας ότι αυτό το μωρό δεν μπόρεσε να μεγαλώσει αρκετά μέσα στην κοιλιά σας για να φθάσει να γεννηθεί, και ότι αργότερα θα καταβάλετε μια νέα προσπάθεια να μεγαλώσετε ένα άλλο μωρό. Δεν πρέπει να σας ανησυχεί ή να σας προβληματίζει το ενδεχόμενο, μήπως σας δει το παιδί σας να κλαίτε ή να είστε λυπημένοι. Εξάλλου, 
μπορεί και το ίδιο να εκφράσει λύπη, ή να περιέλθει σε σύγχυση. Αυτά τα συναισθήματα αντανακλούν την δική σας συμπεριφορά, και όχι το δικό του πένθος για αυτή την απώλεια. Μπορείτε να το βοηθήσετε να βάλει σε μια τάξη τα συναισθήματά του, ακούγοντας το με ιδιαίτερη προσοχή και ενδιαφέρον και φροντίζοντας την προσωπική σας ψυχοσυναισθηματική και σωματική υγεία, έτσι ώστε να μπορεί να ησυχάσει, όταν σας βλέπει ότι νοιώθετε καλύτερα.