Τι μπορεί να γίνει για ένα παιδί που για πολύ καιρό είναι ανυπάκουο;
Κατά καιρούς τα περισσότερα παιδιά αγνοούν και δεν υπολογίζουν τις επιθυμίες των γονέων τους. Αυτό αποτελεί ένα μέρος της ανάπτυξής τους και ένα τρόπο να δοκιμάσουν το κατά πόσο οι θέσεις, οι απόψεις και οι προσδοκίες των γονέων τους συμφωνούν με τις δικές τους. Και εκτός αυτού, να διαπιστώσουν το αν οι γονείς τους εμμένουν με απόλυτη συνέπεια και σταθερότητα στην εφαρμογή των οδηγιών που τους δίνουν. Είναι επίσης ένας τρόπος να μάθουν και να ανακαλύψουν τους εαυτούς τους, να εκφράσουν την ατομικότητα τους, και να αποκτήσουν μια αίσθηση αυτονομίας. Καθώς ανοίγουν τα φτερά της ανεξαρτησίας τους και εμπλέκονται σε ασήμαντες διαμάχες με τους γονείς τους, ανακαλύπτουν, όχι μόνο τα όρια των κανόνων που τους βάζουν οι γονείς τους, αλλά και τον βαθμό του αυτοελέγχου τους.
Ωστόσο, μερικές φορές, αυτές οι συγκρούσεις είναι κάτι περισσότερο από περιστασιακές φασαρίες και λαμβάνουν τον χαρακτήρα του τρόπου που επικοινωνούν, σε καθημερινή βάση, οι γονείς με τα παιδιά τους. Η ανυπακοή μπορεί να προκαλείται από πολλά αίτια. Κάποιες φορές, αυτή οφείλεται στις παράλογες προσδοκίες των γονέων. Επίσης μπορεί αυτή να σχετίζεται με την ιδιοσυγκρασία του παιδιού, με τα προβλήματα στο σχολείο, με τις συνθήκες έντασης μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, ή με τις συγκρούσεις μεταξύ των γονέων.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Όταν ένα παιδί είναι διαρκώς ανυπάκουο, θα πρέπει να ερευνούν τις πιθανές πηγές της εσωτερικής του αναστάτωσης και επαναστατικής συμπεριφοράς. Εφόσον αυτό έχει καταστεί ένα μόνιμος τρόπος συμπεριφοράς του παιδιού τους, που συνεχίζεται στη μέση παιδική ηλικία, θα πρέπει να εκτιμήσουν προσεκτικά την οικογενειακή τους κατάσταση:
- Πόσο σεβασμό επιδεικνύουν μεταξύ τους τα μέλη της οικογένειάς σας;
- Σέβεται ο ένας τη προσωπική ζωή, τις ιδέες και τις προσωπικές αξίες του άλλου;
- Πως επιλύει η οικογένεια σας τις συγκρούσεις της;
- Επιλύονται οι μεταξύ των μελών της οικογένειας σας διαφωνίες, με τον λογικό διάλογο, διαπληκτίζονται συχνά, ή καταφεύγουν στη βία τα μέλη της οικογένειας;
- Ποιος είναι ο συνήθης τρόπος των σχέσεων με το παιδί σας και τι μορφές πειθαρχίας εφαρμόζετε;
- Πόσο συχνά δέρνετε το παιδί σας και του φωνάζετε;
- Έχετε εσείς και το παιδί σας διαφορετικές προσωπικότητες και διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης του κόσμου που συχνά γίνεται η αιτία των μεταξύ σας τριβών;
- Αντιμετωπίζει το παιδί σας προβλήματα στο να τα καταφέρνει με επιτυχία στο σχολείο του ή στο να κάνει φιλίες;
- Υφίσταται η οικογένειά σας κάποιες εξαιρετικά αγχωτικές καταστάσεις;
Εφόσον το παιδί σας μόλις πρόσφατα άρχισε να εκδηλώνει ασέβεια και ανυπακοή, πέστε του ότι έχετε παρατηρήσει μια διαφορά στη συμπεριφορά του και ότι αισθάνεστε ότι είναι στενοχωρημένο ή ότι δυσκολεύεται. Και με τη δική του βοήθεια, προσπαθήστε να προσδιορίσετε την συγκεκριμένη αιτία της απογοήτευσης και της αναστάτωσής του. Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα για να το βοηθήστε να αλλάξει τη συμπεριφορά του.
Ο τρόπος της αντίδρασής σας έχει σημασία
Εφόσον η αντίδρασή σας είναι να αντιμιλάτε στο παιδί σας και να καταφέρεστε εναντίον του με ένα εκτός εαυτού εκρηκτικό και ευέξαπτο τρόπο, αυτό θα ανταποκριθεί με απείθεια και ασέβεια. Αντιθέτως, θα γίνει περισσότερο υπάκουο όταν παραμένετε ήρεμοι, συνεργάσιμοι και συνεπείς. Θα μάθει να σας σέβεται όταν και εσείς σέβεστε το ίδιο και τους άλλους μέσα στην οικογένειά σας. Εάν παρόλα αυτά, συνεχίζει να είναι ανυπάκουο και εκτός ελέγχου, μπορείτε να του επιβάλλετε την τεχνική πειθαρχίας του διαλείμματος – time out – μέχρις ότου ηρεμήσει και αποκτήσει τον αυτοέλεγχό του.
Όταν το παιδί σας είναι υπάκουο και επιδεικνύει σεβασμό, να επαινείτε την συμπεριφορά του. Ανταμείψτε την συμπεριφορά που επιδιώκετε να έχει το παιδί σας, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας και της επίλυσης των διαφωνιών. Αυτού του είδους οι θετικές προσπάθειες θα αποδώσουν περισσότερο από ότι η τιμωρία.
Πότε να αναζητήσετε επιπλέον βοήθεια
Για μερικά ανυπάκουα παιδιά μπορεί να χρειαστεί να αναζητήσετε ψυχοθεραπεία από κάποιον ειδικό. Ακολουθούν μερικές περιπτώσεις όπου η αναζήτηση συμβουλών από ειδικούς μπορεί να είναι επιβεβλημένη:
- Εάν υφίσταται επίμονη και μακροχρόνια ασέβεια της εξουσίας και στο σπίτι και στο σχολείο.
- Εάν τα πρότυπα της ανυπακοής συνεχίζοντσι παρά τις καλύτερες προσπάθειές σας να ενθαρρύνετε το παιδί σας να επικοινωνήσει μαζί σας τα αρνητικά συναισθήματά του.
- Εάν η ανυπακοή του παιδιού σας και/ή η ασέβειά του συνοδεύονται από επιθετικότητα και καταστροφική συμπεριφορά.
- Εάν το παιδί σας παρουσιάζει σημεία γενικευμένης δυστυχίας και στεναχώριας – ενδεχομένως να λέει ότι νοιώθει καταθλιπτικά, ότι δεν τον συμπαθεί κανένας, δεν έχει φίλους ή έχει αυτοκτονικές σκέψεις.
- Εάν η οικογένειά σας έχει αναπτύξει ένα πρότυπο αντίδρασης στις διαφωνίες με σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση.
- Εάν εσείς ή ο σύντροφός σας ή το παιδί χρησιμοποιούν αλκοόλ ή άλλα φάρμακα για να αισθάνονται καλύτερα ή να αντιμετωπίζουν το άγχος τους (στρες)
Εφόσον οι σχέσεις εντός της οικογένειας παρουσιάζουν δυσκολίες και έλλειψη συνεργασίας, μπορεί να χρειαστεί κάποια θεραπεία οικογένειας. Αντιμετωπίζοντας και επιλύοντας αυτά τα προλήματα σε μικρή ηλικία, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε ακόμη και να αποτρέψετε περισσότερες αντιπαραθέσεις καθώς το παιδί σας γίνεται έφηβος. Το κλειδί είναι η πρώιμη ανίχνευση και αντιμετώπιση.