Όραση και λεπτή κινητική δεξιότητα
- Μαζεύει αμέσως τα μικρά αντικείμενα που βλέπει με λεπτή λαβιδωτή σύλληψη.
- Κρατάει το μολύβι από το μεσαίο ή το επάνω μέρος του, με ολόκληρη την παλάμη του ή με την αδέξια χρησιμοποίηση του αντίχειρα και των υπόλοιπων δαχτύλων του
- Γράφει αυθόρμητα , βιαστικά και χωρίς κανένα νόημα -πέρα δώθε – γραμμές και κουκίδες , χρησιμοποιώντας το ένα χέρι του , και καμιά φορά και τα δύο χέρια του μαζί.
- Φτιάχνει, μετά από επίδειξη και καμιά φορά και από μόνο του, πύργο από 3 κύβους.
- Ευχαριστιέται να βλέπει απλά εικονογραφημένα βιβλία, και συχνά αναγνωρίζει και τοποθετεί τον δείκτη του χεριού του επάνω σε έντονα χρωματισμένα στοιχεία της σελίδας. Ξεφυλλίζει αρκετές σελίδες μαζί.
- Αρχίζει να δείχνει ποιο χέρι προτιμά να χρησιμοποιεί.
- Αναγνωρίζει από μια απόσταση τα γνώριμά του άτομα ,και όταν βρίσκεται μακριά από το σπίτι του δείχνει αντικείμενα που του προκαλούν εντύπωση .
Ακοή και Ομιλία
- Όταν παίζει δημιουργεί συνεχώς ήχους που μοιάζουν με ομιλία , και οι οποίες διαθέτουν συναισθηματικό ρυθμό και τον τόνο του διαλόγου.
- Ακούει και ανταποκρίνεται στις απευθυνόμενες σε αυτό δια του λόγου επικοινωνίες .Χρησιμοποιεί 6- 20 κατανοητές λέξεις και αντιλαμβάνεται πολύ περισσότερες. Επαναλαμβάνει την πλέον αξιοπρόσεκτη , ή την τελευταία λέξη από τις σύντομες φράσεις που του απευθύνονται.
- Ζητάει να του δοθεί ένα αντικείμενο της αρεσκείας του , δείχνοντας το και συνοδεύοντας το με δυνατή και απαιτητική φωνή ή με απλές λέξεις.
- Του αρέσουν τα παιδικά ποιηματάκια και τραγουδάκια. Προσπαθεί να συμμετέχει και να τα τραγουδάει μαζί με άλλα παιδιά.
- Όταν του ζητηθεί δίνει αγαπημένα αντικείμενα σε ένα μεγάλο άτομο. Υπακούει σε απλές υποδείξεις , π.χ. “φέρε τα παπούτσια σου” ή “κλείσε την πόρτα”. Κατανοεί το τι σημαίνει το “όχι” Δείχνει τα μαλλιά, τα παπούτσια,την μύτη και τα πόδια της κούκλας του.
Κοινωνική συμπεριφορά και παιχνίδι
- Πιάνει μόνο του το κουταλάκι και το βάζει με ασφάλεια μέσα στο στόμα του, παρόλο ότι μπορεί να παίζει με την περιεχόμενη τροφή του. Κρατάει το φλιτζάνι με τα δύο του χέρια και πίνει το περιεχόμενο του , χωρίς πολύ πιτσίλισμα. Σηκώνει μόνο του το φλιτζάνι αλλά συνήθως, όταν τελειώσει , το δίνει πίσω σε ένα ενήλικα.
- Βοηθάει στο ντύσιμο και το ξεντύσιμό του, την αφαίρεση των παπουτσιών του, των καλτσών και του καπέλου του, αλλά συνήθως αδυνατεί να τα ξαναφορέσει.
- Αρχίζει να δίνει σημεία προειδοποίησης της επείγουσας ανάγκης του να πάει στην τουαλέτα , όπως είναι η ανησυχία και οι φωνές του. Μπορεί να επιτύχει τον έλεγχο των κενώσεών του, παρόλο ότι η ηλικία επίτευξης αυτής της δυνατότητας ποικίλει πολύ μεταξύ των παιδιών. Επίσης , μπορεί να δείχνει ότι έχει βρέξει ή λερώσει την πάνα του.
- Εξερευνάει το περιβάλλον του με ιδιαιτέρως ενεργητικό τρόπο και με μία διαρκώς αυξανόμενη αντίληψη των στοιχείων του. Δεν έχει καμία αίσθηση του κινδύνου.
- Τώρα πια σταματάει να βάζει τα παιχνίδια στο στόμα του.
- Θυμάται σε ποιόν ανήκουν τα διάφορα αντικείμενα.
- Συνεχίζει να εκτοξεύει αντικείμενα στο πάτωμα , όταν παίζει ή είναι εκνευρισμένο, και σπανίως ταλαιπωρείται να δει και να επαληθεύσει την κατάληξη του στόχου του.
- Γοητεύεται από τα διάφορα αντικείμενα του νοικοκυριού και μιμείται απλές, καθημερινές δουλειές , όπως είναι το τάισμα της κούκλας, το διάβασμα του βιβλίου, το σφουγγάρισμα του πατώματος και το πλύσιμο των ρούχων.
- Παίζει ευχαρίστως μόνο του, αλλά του αρέσει να έχει δίπλα του ένα ενήλικα ή ένα μεγαλύτερο αδελφό. Συνεχίζει να έχει μια έντονη ψυχοσυναισθηματική εξάρτηση από ένα γνώριμο ενήλικα, εναλλασσόμενο μεταξύ της προσκόλλησης και της αντίδρασης.
- Το ευχαριστεί να βάζει και να βγάζει μικρά αντικείμενα μέσα σε δοχεία , και να μαθαίνει το σχετικό μέγεθος των αντικειμένων