Εκφραστικές Τέχνες και Σχέδιο: Η φαντασία


	Ένα Μοναδικό Παιδί Παρατηρώντας το τι μαθαίνει ένα παιδί	Οι Θετικές Σχέσεις Τι μπορούν να κάνουν οι ενήλικες	Τα Ενισχυτικά Περιβάλλοντα Τι μπορούν να παρέχουν οι ενήλικες
Γέννηση- 11 μηνών	Τα μωρά και τα νήπια χρειάζονται να διερευνήσουν τον κόσμο και να αναπτύξουν τρόπους επικοινωνίας, προτού να μπορέσουν να εκφράσουν τις προσωπικές τους ιδέες μέσα από τις εκφραστικές τέχνες και το σχέδιο. Βλέπε : Τα Χαρακτηριστικά της Αποτελεσματικής Μάθησης, Επικοινωνία και Γλώσσα, η Σωματική Ανάπτυξη, η Προσωπική, η Κοινωνική και η Ψυχοσυναισθηματική Ανάπτυξη.	Βλέπε : Τα Χαρακτηριστικά της Αποτελεσματικής Μάθησης, Επικοινωνία και Γλώσσα, η Σωματική Ανάπτυξη, η Προσωπική, η Κοινωνική και η Ψυχοσυναισθηματική Ανάπτυξη.	Βλέπε : Τα Χαρακτηριστικά της Αποτελεσματικής Μάθησης, Επικοινωνία και Γλώσσα, η Σωματική Ανάπτυξη, η Προσωπική, η Κοινωνική και η Ψυχοσυναισθηματική Ανάπτυξη.
8-20 μηνών
16-26 μηνών	Εκφράζει τον εαυτό του μέσα από τη σωματική δράση και τη φωνή. Προσποιείται ότι ένα αντικείμενο αντιπροσωπεύει ένα άλλο, και ειδικά όταν τα αντικείμενα έχουν κοινά χαρακτηριστικά.	Να επιδεικνύουν ειλικρινές ενδιαφέρον και προθυμία να παίζουν μαζί με ένα μικρό παιδί, που αρχίζει να προσποιείται.	Να προσφέρουν μια ποικιλία από γνωστά μέσα που εκφράζουν τη καθημερινή ζωή, όπως είναι τα περιοδικά, τα πραγματικά αντικείμενα της κουζίνας, τα τηλέφωνα, ή τα υλικά για το πλύσιμο.
22-36 μηνών	Αρχίζει να χρησιμοποιεί την αναπαράσταση ως μέσο επικοινωνίας (πχ. τραβάει μια γραμμή και αναφέρει: “Αυτός είμαι εγώ”). Αρχίζει να προσποιείται για να γίνει πιστευτό.	Να παρακολουθούν και να ενθαρρύνουν το υποκριτικό παιχνίδι των παιδιών ώστε να αποκομίσουν μια γνώση του ποια είναι τα ενδιαφέροντά τους. Μερικές φορές να μιλούν χαμηλόφωνα, αργά ή βαριεστημένα για αστείο, σε φανταστικά σενάρια μαζί με τα παιδιά. Να ενδιαφέρονται για τις δημιουργικές μεθόδους των παιδιών, και να συζητούν μαζί τους το τι σημαίνουν αυτές για τα ίδια.	Να παρέχουν στα παιδιά κουτιά με συλλογές διαφόρων αντικειμένων, τα οποία να πυροδοτούν το ενδιαφέρον των παιδιών να εκφράσουν τις ιδέες τους με την αφήγηση ιστοριών. Να προσφέρουν στα παιδιά επιπλέον μέσα τα οποία να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους (πχ. μανδύες και σακούλες).
30-50 μηνών	Αρχίζει να παρουσιάζει προτιμήσεις για τις μορφές έκφρασης. Χρησιμοποιεί τις κινήσεις του σώματος του για να εκφράζει τα συναισθήματά του Ανταποκρίνεται στη μουσική με κινήσεις του σώματος του. Τραγουδάει στον εαυτό του και συνθέτει απλά τραγούδια. Δημιουργεί ομοιοκατάληκτα δίστιχα – ρίμες. Παρατηρεί το τι κάνουν οι μεγάλοι μετά μιμείται αυτό που παρατηρεί και στη συνέχεια το κάνει μόνο του αυθόρμητα, χωρίς την παρουσία ενηλίκων. Καταπιάνεται με το ρόλο φανταστικού παιχνιδιού βασισμένο στις άμεσες προσωπικές του εμπειρίες. Επινοεί ιστορίες που έχουν σχέση με τα παιχνίδια του (πχ. για τα ζώα του αγροκτήματος που χρειάζονται να ξεφύγουν από το χείλος ενός γκρεμού). Χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα μέσα για να δημιουργήσει τα σκηνικά στοιχεία που θα στηρίξουν ένα ρόλο στο παιχνίδι του. Αποθανατίζει εμπειρίες και αντιδράσεις με ένα αριθμό μέσων, όπως είναι: η μουσική, ο χορός και η ζωγραφική, καθώς και με άλλα υλικά ή λέξεις.	Να στηρίζουν τα ταξίδια των παιδιών στους κόσμους της φαντασίας, με την ενθάρρυνση της εφευρετικότητάς τους, τη παροχή βοήθειας και συμβουλών σε ορισμένες περιπτώσεις, και εξασφαλίζοντας ότι αποκτούν εμπειρίες που διεγείρουν τα ενδιαφέροντά τους.	Να διηγούνται ιστορίες που να βασίζονται στις εμπειρίες των παιδιών και τους ανθρώπους και τις περιοχές που γνωρίζουν καλά. Να προσφέρουν ένα κίνητρο για την αφήγηση μιας ιστορίας προτείνοντας ένα φανταστικό γεγονός ή μια σειρά από περιστατικά. (πχ. “Μια αρκούδα καταφθάνει στο ταχυδρομείο. Έχει ένα γράμμα τυπωμένο στο μπουφάν της. Αυτό λέει “Παρακαλώ, φροντίστε αυτή την αρκούδα”. Θα την φροντίσουμε στο δωμάτιό μας. “Πως μπορούμε να το κάνουμε αυτό;”
40-60+ μηνών	Δημιουργεί απλές αναπαραστάσεις συμβάντων, ανθρώπων και αντικειμένων Ξεκινάει νέους συνδυασμούς κινήσεων και χειρονομιών για να εκφράσει και να ανταποκριθεί στα συναισθήματά τις ιδέες και τις εμπειρίες του. Επιλέγει συγκεκριμένα χρώματα προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει για ένα σκοπό. Εισάγει μια πλοκή ή μια αφήγηση μέσα στο παιχνίδι του. Παίζει μαζί με τα άλλα παιδιά τα οποία συμμετέχουν στην ίδια κεντρική ιδέα. Συνεργάζεται σε ένα ομαδικό παιχνίδι για να αναπτύξει και να παρουσιάσει ένα αφηγηματικό ρόλο. Ο Στόχος της Ταχύτερης Μάθησης Να χρησιμοποιούν τα παιδιά αυτά που έχουν μάθει για τα διάφορα μέσα και τα υλικά με τους πρωτότυπους τρόπους, και να σκέπτονται χρήσεις και σκοπούς. Να παρουσιάζουν τις δικές τους ιδέες , τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους μέσω του σχεδίου, της τεχνολογίας της τέχνης, της μουσικής, του χορού, της αναπαράστασης ρόλου και των ιστοριών.	Να βοηθούν τα παιδιά να αποκτούν αυτοπεποίθηση για τη προβολή των ιδεών τους. Να γνωρίζουν τη σχέση μεταξύ του φανταστικού παιχνιδιού και της ικανότητας των παιδιών να χειρίζονται την αφήγηση. Να δημιουργούν φανταστικές περιγραφικές λέξεις (πχ. τέρατα και δράκους η άλλους δυνατούς χαρακτήρες στις ιστορίες και τα ποιήματα). Να στηρίζουν προσεκτικά τα παιδιά με λιγότερη αυτοπεποίθηση. Να βοηθούν τα παιδιά να επικοινωνούν με τη γλώσσα του σώματός τους, ενθαρρύνοντας να επιδιώκουν οι εκφραστικές τους κινήσεις να συνδέονται με τις φανταστικές τους ιδέες. Να εισάγουν τη περιγραφική γλώσσα για να βοηθήσουν τα παιδιά πχ. “θρόισμα” και “ανακάτεμα φύλλων”.	Να διευρύνουν τις εμπειρίες των παιδιών και να αναπτύξουν τη φαντασία τους, μέσα από την επαφή και τη γνωριμία τους με τις εικόνες, τους πίνακες ζωγραφικής, τα ποιήματα, τη μουσική, το χορό και τα παραμύθια. Να δίνουν ένα κίνητρο για φαντασία εισάγοντας τα ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά στο χώρο της αναπαράστασης ενός ρόλου, όπως είναι ο θόρυβος από τη βροχή που χτυπάει μια σκεπή, ή τη τοποθέτηση ενός προβολέα που να υποδηλώνει ένα θεατρικό σκηνικό. Επίσης να παρέχουν, εκεί κοντά, κουρτίνες και χώρο, υλικά και εξοπλισμό μεταμφίεσης. Να κάνουν διάφορα υλικά άμεσα προσιτά, έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά να φαντάζονται και να εξελίσσουν τα σχέδια και τις ιδέες τους, όταν αυτά είναι φρέσκα μέσα στο μυαλό τους και σημαντικά για αυτά. Να παρέχουν στα παιδιά ευκαιρίες για να χρησιμοποιούν τις δεξιότητές τους και να εξερευνούν αντιλήψεις και ιδέες, μέσα από τις αναπαραστάσεις τους. Να δίνουν τις κατάλληλες ευκαιρίες, μέσα και έξω από το σπίτι και να στηρίζουν τα ενδιαφέροντα των παιδιών (πχ. στην αναπαράσταση ενός ρόλου που αφορά το κτίστη μιας αυλής, να ενθαρρύνουν τους διαλόγους που γίνονται αναφορικά με το κτίριο και την επιδιόρθωσή του.

Ένα Μοναδικό Παιδί

Παρατηρώντας το τι μαθαίνει ένα παιδί

Οι Θετικές Σχέσεις

Τι μπορούν να κάνουν οι ενήλικες

Τα Ενισχυτικά Περιβάλλοντα
Τι μπορούν να παρέχουν
οι ενήλικες

Γέννηση-

11 μηνών

Τα μωρά και τα νήπια χρειάζονται να διερευνήσουν τον κόσμο και να αναπτύξουν τρόπους επικοινωνίας, προτού να μπορέσουν να εκφράσουν τις προσωπικές τους ιδέες μέσα από τις εκφραστικές τέχνες και το σχέδιο.

Βλέπε : Τα Χαρακτηριστικά της Αποτελεσματικής Μάθησης, Επικοινωνία και Γλώσσα, η Σωματική Ανάπτυξη, η Προσωπική, η Κοινωνική και η Ψυχοσυναισθηματική Ανάπτυξη.

8-20 μηνών

16-26 μηνών

Εκφράζει τον εαυτό του μέσα από τη σωματική δράση και τη φωνή.

Προσποιείται ότι ένα αντικείμενο αντιπροσωπεύει ένα άλλο, και ειδικά όταν τα αντικείμενα έχουν κοινά χαρακτηριστικά.

Να επιδεικνύουν ειλικρινές ενδιαφέρον και προθυμία να παίζουν μαζί με ένα μικρό παιδί, που αρχίζει να προσποιείται.

Να προσφέρουν μια ποικιλία από γνωστά μέσα που εκφράζουν τη καθημερινή ζωή, όπως είναι τα περιοδικά, τα πραγματικά αντικείμενα της κουζίνας, τα τηλέφωνα, ή τα υλικά για το πλύσιμο.

22-36 μηνών

Αρχίζει να χρησιμοποιεί την αναπαράσταση ως μέσο επικοινωνίας (πχ. τραβάει μια γραμμή και αναφέρει: “Αυτός είμαι εγώ”).

Αρχίζει να προσποιείται για να γίνει πιστευτό.

Να παρακολουθούν και να ενθαρρύνουν το υποκριτικό παιχνίδι των παιδιών ώστε να αποκομίσουν μια γνώση του ποια είναι τα ενδιαφέροντά τους.

Μερικές φορές να μιλούν χαμηλόφωνα, αργά ή βαριεστημένα για αστείο, σε φανταστικά σενάρια μαζί με τα παιδιά.

Να ενδιαφέρονται για τις δημιουργικές μεθόδους των παιδιών, και να συζητούν μαζί τους το τι σημαίνουν αυτές για τα ίδια.

Να παρέχουν στα παιδιά κουτιά με συλλογές διαφόρων αντικειμένων, τα οποία να πυροδοτούν το ενδιαφέρον των παιδιών να εκφράσουν τις ιδέες τους με την αφήγηση ιστοριών.

Να προσφέρουν στα παιδιά επιπλέον μέσα τα οποία να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους (πχ. μανδύες και σακούλες).

30-50 μηνών

Αρχίζει να παρουσιάζει προτιμήσεις για τις μορφές έκφρασης.

Χρησιμοποιεί τις κινήσεις του σώματος του για να εκφράζει τα συναισθήματά του

Ανταποκρίνεται στη μουσική με κινήσεις του σώματος του.

Τραγουδάει στον εαυτό του και συνθέτει απλά τραγούδια.

Δημιουργεί ομοιοκατάληκτα δίστιχα – ρίμες.

Παρατηρεί το τι κάνουν οι μεγάλοι μετά μιμείται αυτό που παρατηρεί και στη συνέχεια το κάνει μόνο του αυθόρμητα, χωρίς την παρουσία ενηλίκων.

Καταπιάνεται με το ρόλο φανταστικού παιχνιδιού βασισμένο στις άμεσες προσωπικές του εμπειρίες.

Επινοεί ιστορίες που έχουν σχέση με τα παιχνίδια του (πχ. για τα ζώα του αγροκτήματος που χρειάζονται να ξεφύγουν από το χείλος ενός γκρεμού).

Χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα μέσα για να δημιουργήσει τα σκηνικά στοιχεία που θα στηρίξουν ένα ρόλο στο παιχνίδι του.

Αποθανατίζει εμπειρίες και αντιδράσεις με ένα αριθμό μέσων, όπως είναι: η μουσική, ο χορός και η ζωγραφική, καθώς και με άλλα υλικά ή λέξεις.

Να στηρίζουν τα ταξίδια των παιδιών στους κόσμους της φαντασίας, με την ενθάρρυνση της εφευρετικότητάς τους, τη παροχή βοήθειας και συμβουλών σε ορισμένες περιπτώσεις, και εξασφαλίζοντας ότι αποκτούν εμπειρίες που διεγείρουν τα ενδιαφέροντά τους.

Να διηγούνται ιστορίες που να βασίζονται στις εμπειρίες των παιδιών και τους ανθρώπους και τις περιοχές που γνωρίζουν καλά.

Να προσφέρουν ένα κίνητρο για την αφήγηση μιας ιστορίας προτείνοντας ένα φανταστικό γεγονός ή μια σειρά από περιστατικά. (πχ. “Μια αρκούδα καταφθάνει στο ταχυδρομείο. Έχει ένα γράμμα τυπωμένο στο μπουφάν της. Αυτό λέει “Παρακαλώ, φροντίστε αυτή την αρκούδα”. Θα την φροντίσουμε στο δωμάτιό μας. “Πως μπορούμε να το κάνουμε αυτό;”

40-60+ μηνών

Δημιουργεί απλές αναπαραστάσεις συμβάντων, ανθρώπων και αντικειμένων

Ξεκινάει νέους συνδυασμούς κινήσεων και χειρονομιών για να εκφράσει και να ανταποκριθεί στα συναισθήματά τις ιδέες και τις εμπειρίες του.

Επιλέγει συγκεκριμένα χρώματα προκειμένου να τα χρησιμοποιήσει για ένα σκοπό.

Εισάγει μια πλοκή ή μια αφήγηση μέσα στο παιχνίδι του.

Παίζει μαζί με τα άλλα παιδιά τα οποία συμμετέχουν στην ίδια κεντρική ιδέα.

Συνεργάζεται σε ένα ομαδικό παιχνίδι για να αναπτύξει και να παρουσιάσει ένα αφηγηματικό ρόλο.

Ο Στόχος της Ταχύτερης Μάθησης

Να χρησιμοποιούν τα παιδιά αυτά που έχουν μάθει για τα διάφορα μέσα και τα υλικά με τους πρωτότυπους τρόπους, και να σκέπτονται χρήσεις και σκοπούς. Να παρουσιάζουν τις δικές τους ιδέες , τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους μέσω του σχεδίου, της τεχνολογίας της τέχνης, της μουσικής, του χορού, της αναπαράστασης ρόλου και των ιστοριών.

Να βοηθούν τα παιδιά να αποκτούν αυτοπεποίθηση για τη προβολή των ιδεών τους.

Να γνωρίζουν τη σχέση μεταξύ του φανταστικού παιχνιδιού και της ικανότητας των παιδιών να χειρίζονται την αφήγηση.

Να δημιουργούν φανταστικές περιγραφικές λέξεις (πχ. τέρατα και δράκους η άλλους δυνατούς χαρακτήρες στις ιστορίες και τα ποιήματα).

Να στηρίζουν προσεκτικά τα παιδιά με λιγότερη αυτοπεποίθηση.

Να βοηθούν τα παιδιά να επικοινωνούν με τη γλώσσα του σώματός τους, ενθαρρύνοντας να επιδιώκουν οι εκφραστικές τους κινήσεις να συνδέονται με τις φανταστικές τους ιδέες.

Να εισάγουν τη περιγραφική γλώσσα για να βοηθήσουν τα παιδιά πχ. “θρόισμα” και “ανακάτεμα φύλλων”.

Να διευρύνουν τις εμπειρίες των παιδιών και να αναπτύξουν τη φαντασία τους, μέσα από την επαφή και τη γνωριμία τους με τις εικόνες, τους πίνακες ζωγραφικής, τα ποιήματα, τη μουσική, το χορό και τα παραμύθια.

Να δίνουν ένα κίνητρο για φαντασία εισάγοντας τα ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά στο χώρο της αναπαράστασης ενός ρόλου, όπως είναι ο θόρυβος από τη βροχή που χτυπάει μια σκεπή, ή τη τοποθέτηση ενός προβολέα που να υποδηλώνει ένα θεατρικό σκηνικό. Επίσης να παρέχουν, εκεί κοντά, κουρτίνες και χώρο, υλικά και εξοπλισμό μεταμφίεσης.

Να κάνουν διάφορα υλικά άμεσα προσιτά, έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά να φαντάζονται και να εξελίσσουν τα σχέδια και τις ιδέες τους, όταν αυτά είναι φρέσκα μέσα στο μυαλό τους και σημαντικά για αυτά.

Να παρέχουν στα παιδιά ευκαιρίες για να χρησιμοποιούν τις δεξιότητές τους και να εξερευνούν αντιλήψεις και ιδέες, μέσα από τις αναπαραστάσεις τους.

Να δίνουν τις κατάλληλες ευκαιρίες, μέσα και έξω από το σπίτι και να στηρίζουν τα ενδιαφέροντα των παιδιών (πχ. στην αναπαράσταση ενός ρόλου που αφορά το κτίστη μιας αυλής, να ενθαρρύνουν τους διαλόγους που γίνονται αναφορικά με το κτίριο και την επιδιόρθωσή του.