Επικοινωνία και η Γλώσσα: Η Προσεκτική Ακρόαση και η Προσήλωση – Πνευματική Συγκέντρωση

Παρατηρώντας το τι μαθαίνει ένα παιδί

Τι μπορούν να κάνουν οι ενήλικες

 

Γέννηση-

11 μηνών

Ακούει με προσοχή, διακρίνει και ανταποκρίνεται στους ήχους με διαφορετικό τόνο και τους ήχους των φωνών.

Αντιδρά κατά τη διάρκεια της αλληλεπίδρασης με τους άλλους, γελώντας, κοιτάζοντας και κινούμενο.

Ησυχάζει ή διεγείρεται όταν ακούει τον ήχο της ομιλίας.

Κοιτάζει με ιδιαίτερη προσοχή ένα άτομο που μιλάει, αλλά σταματάει να ανταποκρίνεται όταν απομακρύνεται ο ομιλητής.

Ακούει με προσοχή γνωστούς ήχους, λέξεις και τις κινήσεις των χεριών μαζί με ένα παιδικό τραγούδι, ή με λέξεις από τον προφορικό λόγο.

Η προσήλωσή του είναι φευγαλέα– δεν ελέγχεται από το ίδιο το παιδί, αφού τα νέα ερεθίσματα αποσπούν τη προσοχή του.

Να ενθαρρύνουν τη παιχνιδιάρικη διάθεση και συμπεριφορά, την εναλλαγή των συνομιλητών σε ένα διάλογο και τις απαντήσεις το “κούκου  -τα , κούκου- τσα”  και τα τραγουδάκια.

Να χρησιμοποιούν μια χαριτωμένη φωνή με διακυμάνσεις του τόνου της  – προς τα πάνω και κάτω- για να βοηθήσουν τα  βρέφη να  συντονιστούν.

Να χρησιμοποιούν τα τραγούδια συχνά,  κατά τη διάρκεια της καθημερινότητας

Να χρησιμοποιούν επαναλαμβανόμενους ήχους λέξεις  και φράσεις, ώστε να αρχίσουν τα βρέφη να αναγνωρίζουν  τους συγκεκριμένους ήχους.

Να αναρτούν φωτογραφίες που να δείχνουν το πώς επικοινωνούν τα μικρά βρέφη.

Να χρησιμοποιούν μαζί με τα βρέφη αγαπημένες ιστοριούλες και παραμύθια όταν ετοιμάζονται τα βρέφη να πάνε για ύπνο, ή σε άλλες ήσυχες στιγμές.

Να οργανώνουν ορισμένες δραστηριότητες  όπου θα  μπορούν να τραγουδούν μαζί με τα μωρά τους , ή  να τα ενθαρρύνουν να συμμετέχουν στο τραγούδι.

Να δημιουργούν ένα περιβάλλον που να απαιτεί τις ανταποκρίσεις από τα μωρά και τους μεγάλους π.χ. με την αφή —το χάδι, το χαμόγελο, την ευχάριστη μυρωδιά, τη συναισθηματική ευαισθησία, το προσεκτικό άκουσμα, την εξερεύνηση, την περιγραφή και τη συμμετοχή.

 

8-20 μηνών

Έχει μια ισχυρή παρόρμηση  για εξερεύνηση.

Επικεντρώνει με ιδιαίτερη προσοχή σε ένα αντικείμενο  ή μια δραστηριότητα της δικής του επιλογής για περιορισμένο χρόνο.

Προσηλώνεται στο κυρίαρχο ερέθισμα – εύκολα  αποσπάται από τους θορύβους ή τη συνομιλία άλλων ατόμων.

16-26 μηνών

Ευχαριστιέται να ακούει τραγουδάκια και επιδεικνύει το ενδιαφέρον του με τη προσπάθεια του να συμμετέχει με ενέργειεςή και φωνούλες.

Το χαρακτηρίζει η άκαμπτη προσοχή – μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι δεν ακούει.

Να συζητούν  για τους διαφορετικούς ήχους που ακούν  όπως  (π.χ. είναι ο θόρυβος που κάνει ένα κινούμενο τρακτέρ), ενόσω διαβάζουν  μαζί ένα βιβλίο.

22-36 μηνών

Αναγνωρίζει και ανταποκρίνεται σε πολλούς γνωστούς ήχους (π.χ. όταν ακούει το κτύπημα της πόρτας, γυρίζει και την κοιτάζει ή πηγαίνει προς τα εκεί).

Επιδεικνύει ενδιαφέρον για το παιχνίδι με ήχους, τραγούδια, και ομοιοκαταληξίες.

Το διακρίνει η μονόπλευρη προσήλωση – μπορεί να αλλάξει ασχολία όταν επανέλθει τελείως η προσοχή του – η χρήση του ονόματός του βοηθάει στην επικέντρωση της προσοχής του. 

Να έχουν επίγνωση  των αναγκών των παιδιών από διάφορες χώρες, να μάθουν Αγγλικά επιπλέον της μητρικής τους γλώσσας. 

Να χρησιμοποιούν μαριονέτες και άλλα μέσα που να παρακινούν τα παιδιά να τα ακούνε με προσοχή όταν τους τραγουδούν ένα αγαπημένο τραγούδι, ή τους διαβάζουν μια ιστοριούλα ή ένα παραμυθάκι.

Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να μάθουν το ένα το όνομα του άλλου και να το προφέρουν σωστά.

Να βεβαιωθούν ότι όλο το προσωπικό γνωρίζει τα ονόματα όλων των παιδιών, των γονέων τους και των άλλων μελών του προσωπικού. Επίσης θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια δεν υποκαθιστούν τα πραγματικά τους ονόματα.

30-50 μηνών

Ακούει με ενδιαφέρον τις ιστορίες και τα παραμύθια που του λένε και προσπαθεί να τα συγκρατεί στη μνήμη του.

Συμμετέχει σε επαναλαμβανόμενα ρεφρέν και μαντεύει σημαντικά γεγονότα και φράσεις από παραμύθια και ιστορίες.

Επικεντρώνει τη προσοχή του – συνεχίζει να ακούει ή να ενεργεί με προσήλωση, αλλά  μπορεί εύκολα να  μετακινεί τη προσοχή του.

Είναι σε θέση να υπακύει σε οδηγίες (εφόσον όμως  δεν είναι πολύ προσηλωμένο στη δική του επιλογή ή δραστηριότητα).

Να προτρέπουν τα παιδιά, και κυρίως εκείνα με προβλήματα επικοινωνίας σε μια αλλαγή της συζήτησης (π.χ. “Τώρα  πρόκειται να συζητήσουμε για….”).

Σε παιδιά που δυσκολεύονται να “ακούσουν και να κάνουν” να λέτε το όνομά τους προτού τους δώσετε μια οδηγία ή τους κάνετε μια ερώτηση

Να χρησιμοποιούν μαζί με τα παιδιά τραγουδάκια, βιβλία, ιστορίες και παραμύθια  από πολλές κουλτούρες – μερικές φορές κάνοντας χρήση και άλλων γλωσσών από την Ελληνική. Τότε όλα τα παιδιά όχι μόνο ακούνε πολλές γλώσσες ,αλλά και αναγνωρίζουν και την ανάγκη να αποκτήσουν τη ικανότητα να μιλούν περισσότερες της μιας γλώσσες.

Να συστήνουν την αγορά βιβλίων με τραγουδάκια, ιστοριούλες, παραμυθάκια και παιδικά τραγούδια και παιχνίδια  τα όποια να χρησιμοποιούν οι γονείς μαζί με τα παιδιά τους στο σπίτι τους.

Να ζητούν από τους γονείς να ηχογραφούν τοπικές παραλλαγές από τραγούδια και ομοιοκαταληξίες του τόπου της καταγωγής τους.

Να παίζουν παιχνίδια τα οποία να περιλαμβάνουν μια προειδοποίηση ή ένα πρόσταγμα για προσοχή, ή άμεση ενέργεια (π.χ. “Ο βασιλιάς προστάζει”  ή “Έτοιμος, Ακίνητος, Εμπρός”.)

Να εξηγήσετε στα παιδιά τη σημασία να προσέχουν όταν μιλάνε οι άλλοι.

Να δίνουν ευκαιρίες στα παιδιά να εκφράζονται λεκτικά αλλά και να ακούνε συμμετέχοντας πλήρως στη συζήτηση εξασφαλίζοντας ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες των παιδιών που μαθαίνουν τα Ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα.

Να οργανώνουν δραστηριότητες που θα αφορούν τη προσεκτική ακρόαση διαφορετικών φωνών (π.χ. μια αλληλουχία  ήχων  που μιμούνται το θόρυβο που δημιουργείται από μια παρέα φίλων, η την αναγνώριση των ηχογραφημένων φωνών από άλλα παιδιά).

Να βοηθούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν διαφορετικούς  ήχους φωνών, με τη χρησιμοποίηση ενός καθρέπτη για να βλέπουν τι κάνει το στόμα και η γλώσσα τους, καθώς παράγουν διαφορετικούς ήχους.

Όταν τραγουδούν , ή λένε ρίμες να  εξηγούνται στα παιδιά οι ομοιότητες στις ομοιοκατάληκτες λέξεις . Να επινοούν τροποποιημένες καταλήξεις και να ενθαρρύνουν τα παιδιά να προσθέτουν τη  τελευταία λέξη του δεύτερου στίχου (π.χ. “τρέχω, τρέχω στο λιβάδι” και συναντώ ένα μικρό ….κοπάδι” ή “βλέπω ένα ζαρκάδι στο …δάσος” κ.ά.).

Να δημιουργούν ένα χώρο ομαδικής ακρόασης, όπου τα παιδιά θα μπορούν να ακούνε ομοιοκατάληκτα  στιχάκια ιστοριούλες ή παραμυθάκια.

Να επιλέγουν ιστορίες, και παραμύθια με επαναλαμβανόμενα ρεφρέν, καθώς και χορούς και τραγούδια με κινήσεις του σώματος και άλλες ενέργειες, που περιλαμβάνουν τη παρακολούθηση και τη  συμμετοχή των παιδιών. Να προτείνουν επίσης τραγούδια που απαιτούν απαντήσεις και εναλλαγή της σειράς των παιδιών, όπως είναι τα παραδοσιακά παιχνίδια: “Αλάτι ψιλό, Αλάτι χοντρό” κ.ά

Να οργανώνουν σε τακτική βάση μικρής διάρκειας περιόδους, όπου τα παιδιά  θα ακούνε με προσοχή τους άλλους όπως:  όταν τραγουδάνε ένα σύντομο τραγούδι, όταν μοιράζονται μια εμπειρία, ή όταν περιγράφουν κάτι που έχουν δει ή που έχουν κάνει.

Να χρησιμοποιούν χρονομετρικές κλεψύδρες άμμου, προκειμένου να παρατείνουν την προσοχή για τα παιδιά που δυσκολεύονται να επικεντρώσουν τη προσοχή τους σε μια δουλειά.

40-60+ μηνών

Διαθέτει την ικανότητα της δίπλευρης προσήλωσης – μπορεί να ακούει με προσοχή και ταυτόχρονα να κάνει κάτι, αλλά για μικρό χρονικό διάστημα.

Ο Στόχος της Πρώιμης Μάθησης

Να ακούνε τα παιδιά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προσοχή σε ένα μεγάλο φάσμα καταστάσεω. Να ακούνε παραμύθια και ιστορίες, να προβλέπουν επακριβώς την ακολουθία βασικών γεγονότων, και να ανταποκρίνονται σε αυτό που ακούνε με σχετικά σχόλια, ερωτήσεις ή ενέργειες. Να επικεντρώνουν τη προσοχή τους σε αυτά που λένε οι άλλοι και να ανταποκρίνονται κατάλληλα, ενόσω ασχολούνται με μια άλλη δραστηριότητα.