Παιδεία: Η Ανάγνωση


	Ένα Μοναδικό Παιδί Παρατηρώντας το τι μαθαίνει ένα παιδί	Οι Θετικές Σχέσεις Τι μπορούν να κάνουν οι ενήλικες	Τα Ενισχυτικά Περιβάλλοντα Τι μπορούν να παρέχουν οι ενήλικες
Γέννηση- 11 μηνών	Ενθουσιάζεται να παρατηρεί βιβλία και άλλα έντυπα υλικά, μαζί με οικεία του πρόσωπα.	Να χρησιμοποιούν το παιχνίδι με τα δάχτυλα, τα δίστιχα με ομοιοκαταληξίες και τα γνωστά τραγουδάκια από το σπίτι για ενισχυθεί η ευχαρίστηση των μωρών.	Να συγκεντρώνουν ένα αριθμό από βιβλία με χοντρό χαρτόνι ή από ύφασμα και παραμύθια για να τα χρησιμοποιούν μαζί με τα μικρά μωρά.
8-20 μηνών	Πιάνει τα βιβλία και το έντυπο υλικό με ιδιαίτερο ενδιαφέρον	Να παρατηρούν με προσοχή και να υποστηρίζουν το ενδιαφέρον που ειδεικνύουν τα μωρά καθώς μαθαίνουν να προβλέπουν και να συμμετέχουν στο παιχνίδι με τα δάχτυλα ή τις λέξεις.	Να αφήνουν τα παιδιά να χειρίζονται βιβλία και να προσελκύουν το ενδιαφέρον τους στις εικόνες. Να αφηγούνται και να διαβάζουν ιστορίες και παραμύθια, αλληλοεπιδρώντας παράλληλα με τα μωρά τους. Να δημιουργούν οικογενειακά βιβλία χρησιμοποιώντας ένα μικρό φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες μελών της οικογένειας, σημαντικών προσώπων από τη ζωή του παιδιού και γνωστά αντικείμενα από την καθημερινότητά του.
16-26 μηνών	Δείχνει να ενδιαφέρεται για τα δίστιχα με ομοιοκαταληξίες – ρίμες – και ορισμένα από αυτά είναι τα αγαπημένα του.	Να ενθαρρύνουν και να υποστηρίζουν τις αντιδράσεις των παιδιών στα εικονογραφημένα βιβλία και τις ιστορίες που διαβάζουν μαζί. Να χρησιμοποιούν διαφορετικές φωνές όταν διαβάζουν τις ιστορίες και να ενθαρρύνουν τα μικρά παιδιά να συμμετέχουν, οποτεδήποτε είναι αυτό δυνατό	Να προσφέρουν CDμε ομοιοκατάληκτα δίστιχα – ρίμες- με ιστορίες, παραμύθια, ευχάριστους ήχους και προφορικές λέξεις. Να παρέχουν εικονογραφημένα βιβλία με επικαλυμμένες ή κρυμμένες λέξεις, βιβλία με συνοδευτικά CD, και υφασμάτινους σάκους που περιέχουν το αγαπημένο βιβλίο του παιδιού, μαζί και με μια σειρά από κατάλληλα υλικά που δραστηριοποιούν την ανάπτυξη της γλώσσας. Να προσφέρουν στους γονείς παρόμοιους σάκους που θα τους πάρουν στο σπίτι τους, προκειμένου να ενθαρρύνουν τη χρησιμοποίησή τους από τα παιδιά τους και να συζητούν και να σχολιάζουν μαζί τους το περιεχόμενο των ιστοριών.
22-36 μηνών	Έχει μια σειρά από ιστοριούλες, παραμυθάκια, δίστιχα, ποιήματα, παιδικά τραγουδάκια, που είναι της προτίμησής του. Επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις από γνωστές του ιστορίες. Συμπληρώνει τη λέξη ή τη φράση που υπολείπεται από μια γνωστή του ιστοριούλα , ρίμα ή παιχνίδι (πχ. “η μικρή Μαρία κάθεται και……..”).	Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν τις ιστορίες που ακούν στο παιχνίδι τους. Να διαβάζουν τις ιστορίες που ήδη γνωρίζουν τα παιδιά, σταματώντας κατά διαστήματα την ανάγνωση και προτρέποντάς τα να “διαβάσουν” την επόμενη λέξη.	Να δημιουργούν ένα ελκυστικό χώρο για την ανάγνωση βιβλίων όπου τα παιδιά και οι μεγάλοι θα μπορούν να απολαμβάνουν μαζί το περιεχόμενο τους. Να βρίσκουν ευκαιρίες να αφηγούνται και να διαβάζουν ιστορίες στα παιδιά, χρησιμοποιώντας μαριονέτες μαλακά παιχνίδια, ή πραγματικά αντικείμενα ως σκηνικά στοιχεία. Να παρέχουν ιστορίες, παραμύθια εικόνες, μαριονέτες, προκειμένου να επιτρέπουν στα παιδιά να βιώνουν και να σχολιάζουν το πώς αισθάνονται οι ήρωες.
30-50 μηνών	Ευχαριστιέται να λέει δίστιχα με ομοιοκαταληξίες και να επιδίδεται σε ρυθμικές δραστηριότητες. Φαίνεται να έχει επίγνωση των ομοιοκατάληκτων διστίχων και των παρηχήσεων (ομόηχες λέξεις που βρίσκονται μέσα στην ίδια φράση). Αναγνωρίζει το ρυθμό στο προφορικό λόγο. Ακούει με ενδιαφέρον και συμμετέχει σε ιστορίες και ποιήματα, είτε ένας προς ένα, είτε σε μικρές ομάδες. Συμμετέχει σε επαναλαμβανόμενα ρεφρέν και προβλέπει βασικά γεγονότα και φράσεις από γνωστά τραγούδια και ιστορίες. Αρχίζει να γνωρίζει το τρόπο με τον οποίο είναι συγκροτημένες οι ιστορίες. Υποδηλώνει το πώς τελειώνει μια ιστορία. Ακούει με προσοχή και ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις ιστορίες και μπορεί να τις απομνημονεύσει. Περιγράφει το περιβάλλον, τη πλοκή και τους βασικούς χαρακτήρες της ιστορίας. Δείχνει ενδιαφέρον στις εικόνες και τα γράμματα των βιβλίων και στα γράμματα που βρίσκονται παντού. Αναγνωρίζει γνωστές λέξεις και σύμβολα, όπως είναι το όνομά του και τους διάφορους λογότυπους. Περιεργάζεται τα βιβλία από μόνο του. Χειρίζεται τα βιβλία με προσοχή. Γνωρίζει ότι, μέσω του εντύπου, μπορούν να μεταδοθούν πληροφορίες. Κρατάει τα βιβλία με το σωστό τρόπο και γυρίζει τις σελίδες τους. Γνωρίζει ότι το έντυπο μεταφέρει κάποια νόημα και στα Ελληνικά διαβάζεται από τα αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω.	Να επικεντρώνονται σε ένα κείμενο με ουσιαστικό νόημα, όπως είναι: το όνομα του παιδιού, οι λέξεις επάνω σε ένα πακέτο με δημητριακά, ή ο τίτλος ενός βιβλίου, προκειμένου να συζητηθούν οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ των λέξεων- συμβόλων. Να βοηθούν τα παιδιά να αντιλαμβάνονται τί σημαίνει μια λέξη χρησιμοποιώντας ονόματα και επιγραφές ή ετικέτες, και να επισημαίνουν τη σημασία των λέξεων από το περιβάλλον και από το περιεχόμενο των βιβλίων. Να παρέχουν βιβλία σε διπλή γλώσσα και να τα διαβάζουν μαζί με όλα τα παιδιά, για να αυξήσουν τη γνώση διαφορετικών εντύπων. Να προσπαθούν να συνδυάζουν τα διπλής γλώσσας βιβλία με τις διαλέκτους που χρησιμοποιούνται από την οικογένεια. Να μη τους διαφεύγει το γεγονός ότι δεν διαθέτουν όλες οι γλώσσες γραπτούς τύπους και όλες οι οικογένειες δεν γνωρίζουν την ανάγνωση και τη γραφή στα Ελληνικά, ή και σε μια άλλη μητρική γλώσσα. Να συζητούν και να σχολιάζουν με τα παιδιά τους χαρακτήρες του βιβλίου που διαβάζουν. Να τα ενθαρρύνουν να προβλέπουν το τέλος, να σκέπτονται εναλλακτικές καταλήξεις και να συγκρίνουν τις πλοκές και τα συναισθήματα των χαρακτήρων με τις προσωπικές τους εμπειρίες. Να σχεδιάζουν να συμπεριλαμβάνουν συνεδρίες όπου η ανάγνωση να γίνεται στη μητρική και σε άλλη γλώσσα, με τη συμμετοχή των ενηλίκων που να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα, και με τη βοήθεια από τους γονείς των παιδιών.	Να προσφέρουν μερικά απλά ποιήματα, τραγούδια και βιβλία με μυθιστορηματικό ή πεζογραφικό περιεχόμενο. Να παρέχουν βιβλία με πραγματικό ή μυθοπλαστικό περιεχόμενο το οποίο να καλύπτει όλους τους τομείς (πχ. τον τομέα των κατασκευών, των γνώσεων και της ψυχαγωγίας κ.ά). Να προσφέρουν βιβλία τα οποία να περιέχουν φωτογραφίες των παιδιών, τα οποία να διαβάζονται από τους μεγάλους και μετά να επιχειρούν να τις διαβάζουν και τα παιδιά. Να προσθέτουν στο χώρο του αναγνωστηρίου βιβλία που τα δημιούργησε το ίδιο το παιδί, ή ιστορίες που γράφηκαν από μεγάλους, προκειμένου να δανείζονται και να χρησιμοποιούνται και από άλλα παιδιά. Να δημιουργούν ένα περιβάλλον πλούσιο σε έντυπο υλικό, όπου να μπορούν τα παιδιά να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους (πχ, χρησιμοποιώντας ονόματα, πινακίδες, αφίσες). Όταν τα παιδιά μπορούν να δουν το κείμενο, (πχ. με τη χρησιμοποίηση μεγάλων βιβλίων) να τους υποδείξετε τη γλώσσα *του εντύπου, όπως το τι* είναι: το γράμμα, η λέξη, η σελίδα, η αρχή, το τέλος, το αρχικό, το τελευταίο και το μέσο του βιβλίου. Να συστήνουν στα παιδιά βιβλία και άλλα υλικά τα οποία να προάγουν τη πληροφόρηση και την εκπαίδευση τους. Να εκτελούν τα παιδιά κάποιες δραστηριότητες, ακολουθώντας ορισμένες οδηγίες (πχ. να διαβάζουν μια συνταγή για να φτιάξουν ένα κέικ). Να βεβαιώνονται ότι ενισχύεται η πρόσβαση και η προσοχή όλων των παιδιών στα βιβλία με τη χρησιμοποίηση μιας σειράς από οπτικά συνθήματα, υπενθυμίσεις, ή παροτρύνσεις και ενδιαφέροντα στοιχεία από το κείμενο της ιστορίας.**
40-60+ μηνών	Αναφέρει τη συνέχεια μιας ρίμας. Ακούει και αναφέρει τον αρχικό ήχο μιας λέξης. Αρχίζει να χωρίζει τους ήχους απλών λέξεων και να τους συνδυάζει και γνωρίζει ποια γράμματα αντιπροσωπεύουν κάποιους από αυτούς τους ήχους. Αντιστοιχεί τους ήχους σε γράμματα, ονομάζοντας και εκφωνώντας τα γράμματα της αλφάβητου. Αρχίζει να διαβάζει λέξεις και απλές προτάσεις. Χρησιμοποιεί λεξιλόγιο και τρόπους ομιλίας που επηρεάζονται ολοένα και περισσότερο από τις εμπειρίες που αποκτούν μέσα από τα βιβλία. Απολαμβάνει ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό βιβλίων. Γνωρίζει ότι μέσα από τα βιβλία και τους υπολογιστές μπορούν να ανασυρθούν πολλές πληροφορίες. Ο Στόχος της Πρώιμης Μάθησης Να μπορούν τα παιδιά να διαβάζουν και να κατανοούν απλές προτάσεις. Να χρησιμοποιούν τη γνώση της φωνητικής για να αποκωδικοποιούν τις κανονικές λέξεις και να τις διαβάζουν με σωστό και φωναχτό τρόπο. Να μπορούν επίσης να διαβάζουν κάποιες ανώμαλες λέξεις. Να αποδεικνύεται ότι οι άλλοι τα καταλαβαίνουν, όταν τους εκθέτουν αυτά που έχουν διαβάσει.	Να κουβεντιάζουν και να προβάλουν με το παράδειγμά τους τρόπους να συγκεντρώνουν πληροφορίες από πεζογραφικά κείμενα. Να προσφέρουν τσάντες και κουτιά με βιβλία τα οποία να χρησιμοποιούν τα παιδιά στο σχολείο και το σπίτι. Να προτρέπουν τα παιδιά να επαναφέρουν στη μνήμη τους τις λέξεις που βλέπουν συχνά, όπως είναι τα δικά τους ονόματα και τα ονόματα των φίλων τους. Να υποδεικνύουν τη προφορική ανάμειξη των ήχων για τη κατασκευή λέξεων μέσα στο ευρύτερο καθημερινό πλαίσιο, (πχ. “Μπορείς να πάρεις το κα- πέ –λο καπέλο;”) Να παίζουν παιχνίδια όπως το μπίνγκο με γράμματα σχηματισμού λέξεων , προκειμένου να αναπτύξουν τα παιδιά τη σχέση φωνήματος και γραφήματος. Να υποδεικνύουν στα παιδιά το πώς απλές λέξεις μπορούν να χωριστούν σε ήχους και αντίστροφα να αναμειχτούν μεταξύ τους για το σχηματισμό λέξεων. Να υποστηρίζουν και να ενισχύουν την προώθηση της ανάγνωσης των παιδιών με οποιαδήποτε ευκαιρία.	Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ενισχύσουν τις εμπειρίες τους από το κόσμο μέσα από τη χρησιμοποίηση βιβλίων, άλλων κειμένων και πηγών πληροφόρησης και της τεχνολογίας, της πληροφορικής και της επικοινωνίας. Να βοηθούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα κύρια γεγονότα σε μια ιστορία και να τα χρησιμοποιούν ως μια βάση για το φανταστικό τους παιχνίδι. Να παρέχουν εικονογραφημένα σενάρια, βοηθητικά σκηνικά μέσα, τα οποία βοηθούν τα παιδιά να μιλάνε για τους ήρωες μιας ιστορίας και για την αλληλουχία των γεγονότων σε αυτή. Όταν τα παιδιά είναι έτοιμα (συνήθως, αλλά όχι πάντοτε, γύρω στην ηλικία των πέντε ετών) να τους παρέχουν τακτικές συνεδρίες συστηματικής συνθετικής φωνητικής εκπαίδευσης. Αυτές θα πρέπει να είναι πολυαισθητηριακές για να αιχμαλωτίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών, να διατηρήσουν το κίνητρό τους και τελικά να ενισχύσουν τη μάθησή τους. Να υποδεικνύουν και να προβάλουν τη χρησιμοποίηση της φωνολογίας – των φωνητικών συμβόλων – ως τη βασική προσέγγιση για την αποκωδικοποίηση των λέξεων την ώρα που τα παιδιά μπορούν να δουν το κείμενο (πχ. με τη χρησιμοποίηση μεγάλων βιβλίων). Να παρέχουν διαφορετικά κείμενα και να προτρέπουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν όλες τις δεξιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης και της γνώσης των φωνητικών συμβόλων, για να επιτύχουν την αποκωδικοποίηση των λέξεων. Να δίνουν στα παιδιά κάποια απλά κείμενα, τα οποία να μπορούν να τα αποκωδικοποιήσουν, έτσι ώστε να αποκτήσουν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση προκειμένου να συνεχίζουν να εξασκούν τις αναπτυσσόμενες δεξιότητές τους.

Ένα Μοναδικό Παιδί

Παρατηρώντας το τι μαθαίνει ένα παιδί

Οι Θετικές Σχέσεις

Τι μπορούν να κάνουν οι ενήλικες

Τα Ενισχυτικά Περιβάλλοντα
Τι μπορούν να παρέχουν
οι ενήλικες

Γέννηση-

11 μηνών

Ενθουσιάζεται να παρατηρεί βιβλία και άλλα έντυπα υλικά, μαζί με οικεία του πρόσωπα.

Να χρησιμοποιούν το παιχνίδι με τα δάχτυλα, τα δίστιχα με ομοιοκαταληξίες και τα γνωστά τραγουδάκια από το σπίτι για ενισχυθεί η ευχαρίστηση των μωρών.

Να συγκεντρώνουν ένα αριθμό από βιβλία με χοντρό χαρτόνι ή από ύφασμα και παραμύθια για να τα χρησιμοποιούν μαζί με τα μικρά μωρά.

8-20 μηνών

Πιάνει τα βιβλία και το έντυπο υλικό με ιδιαίτερο ενδιαφέρον

Να παρατηρούν με προσοχή και να υποστηρίζουν το ενδιαφέρον που ειδεικνύουν τα μωρά καθώς μαθαίνουν να προβλέπουν και να συμμετέχουν στο παιχνίδι με τα δάχτυλα ή τις λέξεις.

Να αφήνουν τα παιδιά να χειρίζονται βιβλία και να προσελκύουν το ενδιαφέρον τους στις εικόνες.

Να αφηγούνται και να διαβάζουν ιστορίες και παραμύθια, αλληλοεπιδρώντας παράλληλα με τα μωρά τους.

Να δημιουργούν οικογενειακά βιβλία χρησιμοποιώντας ένα μικρό φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες μελών της οικογένειας, σημαντικών προσώπων από τη ζωή του παιδιού και γνωστά αντικείμενα από την καθημερινότητά του.

16-26 μηνών

Δείχνει να ενδιαφέρεται για τα δίστιχα με ομοιοκαταληξίες – ρίμες – και ορισμένα από αυτά είναι τα αγαπημένα του.

Να ενθαρρύνουν και να υποστηρίζουν τις αντιδράσεις των παιδιών στα εικονογραφημένα βιβλία και τις ιστορίες που διαβάζουν μαζί.

Να χρησιμοποιούν διαφορετικές φωνές όταν διαβάζουν τις ιστορίες και να ενθαρρύνουν τα μικρά παιδιά να συμμετέχουν, οποτεδήποτε είναι αυτό δυνατό

Να προσφέρουν CDμε ομοιοκατάληκτα δίστιχα – ρίμες- με ιστορίες, παραμύθια, ευχάριστους ήχους και προφορικές λέξεις.

Να παρέχουν εικονογραφημένα βιβλία με επικαλυμμένες ή κρυμμένες λέξεις, βιβλία με συνοδευτικά CD, και υφασμάτινους σάκους που περιέχουν το αγαπημένο βιβλίο του παιδιού, μαζί και με μια σειρά από κατάλληλα υλικά που δραστηριοποιούν την ανάπτυξη της γλώσσας.

Να προσφέρουν στους γονείς παρόμοιους σάκους που θα τους πάρουν στο σπίτι τους, προκειμένου να ενθαρρύνουν τη χρησιμοποίησή τους από τα παιδιά τους και να συζητούν και να σχολιάζουν μαζί τους το περιεχόμενο των ιστοριών.

22-36 μηνών

Έχει μια σειρά από ιστοριούλες, παραμυθάκια, δίστιχα, ποιήματα, παιδικά τραγουδάκια, που είναι της προτίμησής του.

Επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις από γνωστές του ιστορίες.

Συμπληρώνει τη λέξη ή τη φράση που υπολείπεται από μια γνωστή του ιστοριούλα , ρίμα ή παιχνίδι (πχ. “η μικρή Μαρία κάθεται και……..”).

Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν τις ιστορίες που ακούν στο παιχνίδι τους.

Να διαβάζουν τις ιστορίες που ήδη γνωρίζουν τα παιδιά, σταματώντας κατά διαστήματα την ανάγνωση και προτρέποντάς τα να “διαβάσουν” την επόμενη λέξη.

Να δημιουργούν ένα ελκυστικό χώρο για την ανάγνωση βιβλίων όπου τα παιδιά και οι μεγάλοι θα μπορούν να απολαμβάνουν μαζί το περιεχόμενο τους.

Να βρίσκουν ευκαιρίες να αφηγούνται και να διαβάζουν ιστορίες στα παιδιά, χρησιμοποιώντας μαριονέτες μαλακά παιχνίδια, ή πραγματικά αντικείμενα ως σκηνικά στοιχεία.

Να παρέχουν ιστορίες, παραμύθια εικόνες, μαριονέτες, προκειμένου να επιτρέπουν στα παιδιά να βιώνουν και να σχολιάζουν το πώς αισθάνονται οι ήρωες.

30-50 μηνών

Ευχαριστιέται να λέει δίστιχα με ομοιοκαταληξίες και να επιδίδεται σε ρυθμικές δραστηριότητες.

Φαίνεται να έχει επίγνωση των ομοιοκατάληκτων διστίχων και των παρηχήσεων (ομόηχες λέξεις που βρίσκονται μέσα στην ίδια φράση).

Αναγνωρίζει το ρυθμό στο προφορικό λόγο.

Ακούει με ενδιαφέρον και συμμετέχει σε ιστορίες και ποιήματα, είτε ένας προς ένα, είτε σε μικρές ομάδες.

Συμμετέχει σε επαναλαμβανόμενα ρεφρέν και προβλέπει βασικά γεγονότα και φράσεις από γνωστά τραγούδια και ιστορίες.

Αρχίζει να γνωρίζει το τρόπο με τον οποίο είναι συγκροτημένες οι ιστορίες.

Υποδηλώνει το πώς τελειώνει μια ιστορία.

Ακούει με προσοχή και ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις ιστορίες και μπορεί να τις απομνημονεύσει.

Περιγράφει το περιβάλλον, τη πλοκή και τους βασικούς χαρακτήρες της ιστορίας.

Δείχνει ενδιαφέρον στις εικόνες και τα γράμματα των βιβλίων και στα γράμματα που βρίσκονται παντού.

Αναγνωρίζει γνωστές λέξεις και σύμβολα, όπως είναι το όνομά του και τους διάφορους λογότυπους.

Περιεργάζεται τα βιβλία από μόνο του.

Χειρίζεται τα βιβλία με προσοχή.

Γνωρίζει ότι, μέσω του εντύπου, μπορούν να μεταδοθούν πληροφορίες.

Κρατάει τα βιβλία με το σωστό τρόπο και γυρίζει τις σελίδες τους.

Γνωρίζει ότι το έντυπο μεταφέρει κάποια νόημα και στα Ελληνικά διαβάζεται από τα αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω.

Να επικεντρώνονται σε ένα κείμενο με ουσιαστικό νόημα, όπως είναι: το όνομα του παιδιού, οι λέξεις επάνω σε ένα πακέτο με δημητριακά, ή ο τίτλος ενός βιβλίου, προκειμένου να συζητηθούν οι ομοιότητες και οι διαφορές μεταξύ των λέξεων- συμβόλων.

Να βοηθούν τα παιδιά να αντιλαμβάνονται τί σημαίνει μια λέξη χρησιμοποιώντας ονόματα και επιγραφές ή ετικέτες, και να επισημαίνουν τη σημασία των λέξεων από το περιβάλλον και από το περιεχόμενο των βιβλίων.

Να παρέχουν βιβλία σε διπλή γλώσσα και να τα διαβάζουν μαζί με όλα τα παιδιά, για να αυξήσουν τη γνώση διαφορετικών εντύπων. Να προσπαθούν να συνδυάζουν τα διπλής γλώσσας βιβλία με τις διαλέκτους που χρησιμοποιούνται από την οικογένεια.

Να μη τους διαφεύγει το γεγονός ότι δεν διαθέτουν όλες οι γλώσσες γραπτούς τύπους και όλες οι οικογένειες δεν γνωρίζουν την ανάγνωση και τη γραφή στα Ελληνικά, ή και σε μια άλλη μητρική γλώσσα.

Να συζητούν και να σχολιάζουν με τα παιδιά τους χαρακτήρες του βιβλίου που διαβάζουν.

Να τα ενθαρρύνουν να προβλέπουν το τέλος, να σκέπτονται εναλλακτικές καταλήξεις και να συγκρίνουν τις πλοκές και τα συναισθήματα των χαρακτήρων με τις προσωπικές τους εμπειρίες.

Να σχεδιάζουν να συμπεριλαμβάνουν συνεδρίες όπου η ανάγνωση να γίνεται στη μητρική και σε άλλη γλώσσα, με τη συμμετοχή των ενηλίκων που να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα, και με τη βοήθεια από τους γονείς των παιδιών.

Να προσφέρουν μερικά απλά ποιήματα, τραγούδια και βιβλία με μυθιστορηματικό ή πεζογραφικό περιεχόμενο.

Να παρέχουν βιβλία με πραγματικό ή μυθοπλαστικό περιεχόμενο το οποίο να καλύπτει όλους τους τομείς (πχ. τον τομέα των κατασκευών, των γνώσεων και της ψυχαγωγίας κ.ά).

Να προσφέρουν βιβλία τα οποία να περιέχουν φωτογραφίες των παιδιών, τα οποία να διαβάζονται από τους μεγάλους και μετά να επιχειρούν να τις διαβάζουν και τα παιδιά.

Να προσθέτουν στο χώρο του αναγνωστηρίου βιβλία που τα δημιούργησε το ίδιο το παιδί, ή ιστορίες που γράφηκαν από μεγάλους, προκειμένου να δανείζονται και να χρησιμοποιούνται και από άλλα παιδιά.

Να δημιουργούν ένα περιβάλλον πλούσιο σε έντυπο υλικό, όπου να μπορούν τα παιδιά να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους (πχ, χρησιμοποιώντας ονόματα, πινακίδες, αφίσες).

Όταν τα παιδιά μπορούν να δουν το κείμενο, (πχ. με τη χρησιμοποίηση μεγάλων βιβλίων) να τους υποδείξετε τη γλώσσα του εντύπου, όπως το τι είναι: το γράμμα, η λέξη, η σελίδα, η αρχή, το τέλος, το αρχικό, το τελευταίο και το μέσο του βιβλίου.

Να συστήνουν στα παιδιά βιβλία και άλλα υλικά τα οποία να προάγουν τη πληροφόρηση και την εκπαίδευση τους. Να εκτελούν τα παιδιά κάποιες δραστηριότητες, ακολουθώντας ορισμένες οδηγίες (πχ. να διαβάζουν μια συνταγή για να φτιάξουν ένα κέικ).

Να βεβαιώνονται ότι ενισχύεται η πρόσβαση και η προσοχή όλων των παιδιών στα βιβλία με τη χρησιμοποίηση μιας σειράς από οπτικά συνθήματα, υπενθυμίσεις, ή παροτρύνσεις και ενδιαφέροντα στοιχεία από το κείμενο της ιστορίας.

40-60+ μηνών

Αναφέρει τη συνέχεια μιας ρίμας.

Ακούει και αναφέρει τον αρχικό ήχο μιας λέξης.

Αρχίζει να χωρίζει τους ήχους απλών λέξεων και να τους συνδυάζει και γνωρίζει ποια γράμματα αντιπροσωπεύουν κάποιους από αυτούς τους ήχους.

Αντιστοιχεί τους ήχους σε γράμματα, ονομάζοντας και εκφωνώντας τα γράμματα της αλφάβητου.

Αρχίζει να διαβάζει λέξεις και απλές προτάσεις.

Χρησιμοποιεί λεξιλόγιο και τρόπους ομιλίας που επηρεάζονται ολοένα και περισσότερο από τις εμπειρίες που αποκτούν μέσα από τα βιβλία.

Απολαμβάνει ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμό βιβλίων.

Γνωρίζει ότι μέσα από τα βιβλία και τους υπολογιστές μπορούν να ανασυρθούν πολλές πληροφορίες.

Ο Στόχος της Πρώιμης Μάθησης

Να μπορούν τα παιδιά να διαβάζουν και να κατανοούν απλές προτάσεις. Να χρησιμοποιούν τη γνώση της φωνητικής για να αποκωδικοποιούν τις κανονικές λέξεις και να τις διαβάζουν με σωστό και φωναχτό τρόπο. Να μπορούν επίσης να διαβάζουν κάποιες ανώμαλες λέξεις. Να αποδεικνύεται ότι οι άλλοι τα καταλαβαίνουν, όταν τους εκθέτουν αυτά που έχουν διαβάσει.

Να κουβεντιάζουν και να προβάλουν με το παράδειγμά τους τρόπους να συγκεντρώνουν πληροφορίες από πεζογραφικά κείμενα.

Να προσφέρουν τσάντες και κουτιά με βιβλία τα οποία να χρησιμοποιούν τα παιδιά στο σχολείο και το σπίτι.

Να προτρέπουν τα παιδιά να επαναφέρουν στη μνήμη τους τις λέξεις που βλέπουν συχνά, όπως είναι τα δικά τους ονόματα και τα ονόματα των φίλων τους.

Να υποδεικνύουν τη προφορική ανάμειξη των ήχων για τη κατασκευή λέξεων μέσα στο ευρύτερο καθημερινό πλαίσιο, (πχ. “Μπορείς να πάρεις το κα- πέ –λο καπέλο;”)

Να παίζουν παιχνίδια όπως το μπίνγκο με γράμματα σχηματισμού λέξεων , προκειμένου να αναπτύξουν τα παιδιά τη σχέση φωνήματος και γραφήματος.

Να υποδεικνύουν στα παιδιά το πώς απλές λέξεις μπορούν να χωριστούν σε ήχους και αντίστροφα να αναμειχτούν μεταξύ τους για το σχηματισμό λέξεων.

Να υποστηρίζουν και να ενισχύουν την προώθηση της ανάγνωσης των παιδιών με οποιαδήποτε ευκαιρία.

Να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ενισχύσουν τις εμπειρίες τους από το κόσμο μέσα από τη χρησιμοποίηση βιβλίων, άλλων κειμένων και πηγών πληροφόρησης και της τεχνολογίας, της πληροφορικής και της επικοινωνίας.

Να βοηθούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα κύρια γεγονότα σε μια ιστορία και να τα χρησιμοποιούν ως μια βάση για το φανταστικό τους παιχνίδι.

Να παρέχουν εικονογραφημένα σενάρια, βοηθητικά σκηνικά μέσα, τα οποία βοηθούν τα παιδιά να μιλάνε για τους ήρωες μιας ιστορίας και για την αλληλουχία των γεγονότων σε αυτή.

Όταν τα παιδιά είναι έτοιμα (συνήθως, αλλά όχι πάντοτε, γύρω στην ηλικία των πέντε ετών) να τους παρέχουν τακτικές συνεδρίες συστηματικής συνθετικής φωνητικής εκπαίδευσης. Αυτές θα πρέπει να είναι πολυαισθητηριακές για να αιχμαλωτίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών, να διατηρήσουν το κίνητρό τους και τελικά να ενισχύσουν τη μάθησή τους.

Να υποδεικνύουν και να προβάλουν τη χρησιμοποίηση της φωνολογίας – των φωνητικών συμβόλων – ως τη βασική προσέγγιση για την αποκωδικοποίηση των λέξεων την ώρα που τα παιδιά μπορούν να δουν το κείμενο (πχ. με τη χρησιμοποίηση μεγάλων βιβλίων).

Να παρέχουν διαφορετικά κείμενα και να προτρέπουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν όλες τις δεξιότητές τους, συμπεριλαμβανομένης και της γνώσης των φωνητικών συμβόλων, για να επιτύχουν την αποκωδικοποίηση των λέξεων.

Να δίνουν στα παιδιά κάποια απλά κείμενα, τα οποία να μπορούν να τα αποκωδικοποιήσουν, έτσι ώστε να αποκτήσουν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση προκειμένου να συνεχίζουν να εξασκούν τις αναπτυσσόμενες δεξιότητές τους.