Τα Ενισχυντικά Περιβάλλοντα

Το περιβάλλον στηρίζει τη μάθηση του κάθε παιδιού, μέσω προγραμματισμένων εμπειριών και δραστηριοτήτων οι οποίες ενώ προσφέρουν προκλήσεις ταυτόχρονα μπορούν να πραγματοποιηθούν.

Οι Ανάγκες των παιδιών

• Τα παιδιά χρειάζονται ευαίσθητους και κατατοπισμένους ενήλικες οι οποίοι να γνωρίζουν το πότε και το πώς θα καταπιαστούν με τα ενδιαφέροντά τους και το πώς θα τους προσφέρουν τη κατάλληλη στήριξη σε διαφορετικές στιγμές .
• Τα παιδιά ωφελούνται από ένα ευρύ πλαίσιο εμπειριών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται εκείνες που είναι προβλέψιμες ή αναμενόμενες, ευχάριστες  ή  δύσκολες.
• Όταν εκπληρώνονται οι σωματικές και συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών είναι περισσότερο έτοιμα να επωφεληθούν από το παιχνίδι και τις ευκαιρίες που τους δίνονται.

Το ταξίδι προς τη μάθηση

• Η μάθηση είναι ένα διαρκές ταξίδι μέσω του οποίου τα παιδιά οικοδομούν όλα τα πράγματα τα οποία έχουν ήδη βιώσει και συνεχίζουν στη διάρκειά αυτού του ταξιδιού να έχουν  νέες ευκαιρίες και συναντούν νέες και ενδιαφέρουσες  προκλήσεις .
• Το ταξίδι προς τη μάθηση είναι ξεχωριστό για κάθε παιδί και διαμορφώνεται  από τα  ατομικά τους ενδιαφέροντα, τις εμπειρίες τους και από την εκπαίδευση τους.
• Όλοι οι τομείς της Μάθησης και της Εκπαίδευσης είναι αλληλένδετες και εξίσου σημαντικοί.
• Η στήριξη που λαμβάνουν τα παιδιά καθώς μαθαίνουν εξατομικεύεται προκειμένου να ανταποκριθεί στις ατομικές τους ανάγκες και να διευρύνει τα φυσικά τους χαρίσματα —τα ταλέντα τους.

Η Συνεργασία σας

• Ένας κλινικός φορέας  ο οποίος αναγνωρίζει τις ανάγκες του κάθε παιδιού  σχεδιάζει  ταξίδια προς τη μάθηση τα οποία μπορεί να είναι στη βασική τους δομή και λειτουργία   κατάλληλα για ομάδες παιδιών, αλλά διαθέτουν εκείνη την επαρκή  ευλυγισία, προκειμένου να εξυπηρετήσουν και το προσωπικό μονοπάτι κάποιου παιδιού, στη πορεία του προς τη μάθηση.
• Όταν οι ανάγκες των παιδιών βρίσκονται στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας τα παιδιά ακούγονται με ιδιαίτερη προσοχή.
• Οι γονείς και οι επαγγελματίες υγείας συνεργάζονται προκειμένου να διαπιστώσουν το τι είναι αναγκαίο για το κάθε παιδί και στη οποιαδήποτε στιγμή.
• Οι κλινικοί φορείς επικοινωνούν και συνεργάζονται, προς όφελος των παιδιών, έτσι ώστε να  καταστεί δυνατή η διατήρηση της συνέχειας στη μάθησή τους.

Η Αποτελεσματική κλινική εφαρμογή

• Κατανοείστε τη περίπλοκη σχέση μεταξύ της ανάπτυξης του παιδιού και του πως μαθαίνουν τα παιδιά .Πραγματοποιείστε με τέτοιο τρόπο τον σχεδιασμό σας ώστε να παρέχετε τις κατάλληλες, ρεαλιστικές εμπειρίες οι οποίες θα έχουν ως βασικό κριτήριο τα ενδιαφέροντα  των παιδιών .
• Χρησιμοποιείστε ως αφετηρία για τη μάθηση τις εμπειρίες που μεταφέρουν τα παιδιά από το σπίτι τους, όπως είναι το  οικογενειακό τους περιβάλλον και  τα καταστήματα της γειτονικής τους  πλατείας.
• Διατηρείστε μια σαφή άποψη της πορείας προς τη μάθηση για όλα τα παιδιά , αλλά να μη παραλείψετε να προσφέρετε διαφορετικές ευκαιρίες μάθησης για τα μεμονωμένα παιδιά ή τις μεμονωμένες ομάδες παιδιών, που μπορεί να χρειαστούν πρόσθετη βοήθεια  ή περισσότερη πρόκληση.
• Συμπεριλάβετε άτομα από το ευρύτερο χώρο της κοινότητας που θα εξοικειώσουν τα παιδιά με εκείνους που συνεργάζονται για να στηρίξουν τη μάθησή τους.

Προκλήσεις και Διλλήματα

• Η αναγνώριση ότι ενώ ένας κλινικός φορέας μπορεί να διαθέτει πολύ καλά γραπτά σχέδια δράσης, στη πράξη υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ των γραπτών οδηγιών και  της πραγματικότητας από τη καθημερινή εμπειρία.
• Η διατήρηση του εξατομικευμένου σχεδιασμού σε ρεαλιστική βάση, ενώ παραμένει ως βασικός σας στόχος οι ευρύτερες μαθησιακές εκβάσεις.
• Ο συνδυασμός της γνώσης, των δεξιοτήτων και της εμπειρογνωμοσύνης των γονέων, των μελών του προσωπικού και της διεπιστημονικής ομάδας για τη στήριξη της μάθησης και της προόδου των παιδιών.

Η Απήχηση στη κλινική πράξη

Ακόμη και τα πλέον απλά συμβάντα μπορεί να γίνουν περισσότερο συναρπαστικά και ενδιαφέροντα, όταν καθίσετε και σκεφτείτε κάτι για αυτά, Σκεφτείτε:

• πηγαίνοντας με το παιδί στη τουαλέτα— μαντέψτε πόσα βήματα θα πρέπει να κάνουν ο ιατρός και το παιδί για να φθάσουν εκεί.
• Ετοιμάζοντας το τραπέζι – συνθέστε ένα τραγουδάκι που να αναφέρεται  στα “φασόλια που πηδούν” .
• Όταν ετοιμάζεστε να πάτε στο σπίτι σας – επινοείστε μια ιστοριούλα που να περιέχει τις φράσεις  “και μετά”  αναφερόμενοι   στο κάθε  “περιστατικό”  που ενδεχομένως συναντήσετε μέχρι το τερματισμό της διαδρομής σας  και να καταλήξετε λέγοντας του “και μετά θα επιστρέψουμε στο σπίτι μας

Το πλούσιο και διαφορετικό περιβάλλον συμβάλει καθοριστικά  στη μάθηση και την ανάπτυξη των παιδιών. Τους δίνει τη πίστη και τη σιγουριά, προκειμένου να εξερευνήσουν και να μάθουν μέσα σε ασφαλείς, προστατευόμενου, αλλά πολλές φορές και απαιτητικούς χώρους, μέσα και έξω από το σπίτι τους.

Το Ψυχοσυναισθηματικό περιβάλλον

• Το ψυχοσυναισθηματικό περιβάλλον δημιουργείται από όλα τα άτομα της κλινικής μονάδας, αλλά οι ενήλικες οφείλουν να διασφαλίσουν ότι αυτό το περιβάλλον είναι ζεστό, εγκάρδιο και αποδεκτό από όλους.
• Οι ενήλικες θα πρέπει να συμπάσχουν με τα παιδιά – να συναισθάνονται τα συναισθήματα τους –και να τα στηρίζουν.
• Όταν τα παιδιά νοιώθουν ότι μπορούν να εμπιστεύονται το περιβάλλον τους είναι πρόθυμα να δοκιμάσουν πράγματα, γνωρίζοντας ότι θα εκτιμηθεί η προσπάθειά τους.
• Όταν τα παιδιά γνωρίζουν ότι τα συναισθήματά τους είναι αποδεκτά τότε δεν διστάζουν να τα εκφράζουν, με τη πεποίθηση ότι οι ενήλικες θα τα βοηθήσουν να τα διαχειριστούν με το σωστό τρόπο.

Το Υπαίθριο περιβάλλον

• Η παραμονή στην ύπαιθρο έχει μια θετική επίπτωση στην αίσθηση της ευεξίας από τα παιδιά ,και βοηθάει όλες τις πλευρές της ανάπτυξης των παιδιών.
• Η παρουσία των παιδιών στην ύπαιθρο τους προσφέρει πάρα πολλές ευκαιρίες να κάνουν πράγματα με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετική κλίμακα από ό,τι μπορούν  να πραγματοποιήσουν  μέσα στο σπίτι τους.
• Προσφέρει στα παιδιά από πρώτο χέρι επαφή με τον καιρό, τις εποχές και τον κόσμο της φύσης.
• Τα υπαίθρια περιβάλλοντα δίνουν στα παιδιά την απόλυτη ελευθερία κινήσεων για την  εξερεύνηση, τη χρησιμοποίηση των αισθήσεών τους, και για να είναι χαρούμενα και ενεργητικά.

Το περιβάλλον μέσα στο σπίτι

• Το περιβάλλον μέσα στο σπίτι αποτελεί ένα ασφαλή, προστατευμένο αλλά  και απαιτητικό χώρο για τα παιδιά.
• Για μερικά παιδιά το εσωτερικό περιβάλλον ομοιάζει με ένα “δεύτερο σπίτι”, το οποίο παρέχει ένα χώρο για παιχνίδι, ανάπαυση, φαγητό και ύπνο.
• Το εσωτερικό περιβάλλον περιέχει συσκευές οι οποίες είναι κατάλληλες, επαρκώς συντηρημένες και προσβάσιμες από όλα τα παιδιά .
• Οι εσωτερικοί χώροι είναι με τέτοιο τρόπο σχεδιασμένες ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ευέλικτο τρόπο και να προσφέρουν το κατάλληλο πλαίσιο δραστηριοτήτων

Η  Αποτελεσματική κλινική εφαρμογή

• Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι μερικά παιδιά μπορεί να χρειάζονται πρόσθετη βοήθεια προκειμένου να μπορέσουν να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους και να συμβιβαστούν με αυτά.
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να συμμετέχουν στο σχεδιασμό της διάταξης του περιβάλλοντός τους και να συμβάλουν στο να το διατηρούν τακτοποιημένο.
• Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά έχουν τις ευκαιρίες να βρίσκονται στην ύπαιθρο σε καθημερινή βάση όλο το χρόνο.
• Βοηθείστε τα παιδιά να κατανοήσουν το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται μέσα και έξω από το σπίτι τους, συζητώντας για τη προσωπική τους ασφάλεια, τους κινδύνους που τα απειλούν και και την ασφάλεια των άλλων.
• Δημιουργήστε ένα εσωτερικό περιβάλλον ενθαρρυντικό και άνετο για όλα τα παιδιά και κατά διαστήματα να τους προσφέρετε ενδιαφέρουσες νέες παραστάσεις και εμπειρίες.
• Εφόσον είναι εφικτό ενοποιείστε το εσωτερικό με το εξωτερικό περιβάλλον του σπιτιού σας, ώστε να μπορούν τα παιδιά να πηγαίνουν ελεύθερα από τον ένα χώρο στον άλλο.

Προκλήσεις και Διλλήματα

• Η ανεύρεση τρόπων προώθησης της σπουδαιότητας και της αξίας του εξωτερικού περιβάλλοντος σε όλα τα άτομα που εμπλέκονται μέσα στο κλινικό τμήμα – για παράδειγμα, στα ανώτερα διευθυντικά στελέχη, τους άλλους επαγγελματίες, το προσωπικό και τους γονείς.
• Η κάλυψη των αναγκών των παιδιών με διαφορετική ηλικία σε ένα κοινόχρηστο εξωτερικό χώρο.
• Η αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με τη πρόσβαση και τη χρησιμοποίηση του εξωτερικού περιβάλλοντος, εξαιτίας της αρχιτεκτονικής και της οργάνωσης του κτιρίου.
• Η βεβαιότητα ότι το εσωτερικό περιβάλλον  είναι αρκετά  “ελκυστικό” για να αισθάνονται τα παιδιά άνετα και παράλληλα να τους προσφέρεται ένα περιβάλλον κατάλληλο για μάθηση.

Η Απήχηση στη κλινική πράξη 

• Ποια βοήθεια είναι στη διάθεση των ιατρών οι οποίοι μπορεί να νοιώθουν  “στραγγισμένοι” συναισθηματικά, όταν ένα παιδί χρειάζεται μεγάλη βοήθεια προκειμένου να ξεπεράσει τα συναισθήματα  της μελαγχολίας, του θυμού ή της απογοήτευσης;
• Πόσο καλά εκφράζετε με παραδείγματα την αξία στη μάθηση του εξωτερικού περιβάλλοντος, κατά τη διάρκεια  των παρατηρήσεων και των εξετάσεων των παιδιών;
• Η ρύθμιση του εσωτερικού περιβάλλοντος του σπιτιού ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των παιδιών  ως ένας χώρος μέσα στον οποίο να νοιώθουν πραγματικά  “σαν το σπίτι τους”  και να τους παρέχεται η δυνατότητα της μάθησης;
• Πως θα εξασφαλίσετε ότι η ανάπτυξη του προσωπικού είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να ανταποκρίνεται στη ροή και τη μετακίνηση  των παιδιών μεταξύ του  εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος;

Η συνεργασία με διάφορους επαγγελματίες υγείας, με άλλα άτομα και κοινωνικές ομάδες μέσα στη κοινότητα στηρίζει την ανάπτυξή των παιδιών και διευκολύνει την ομαλή τους πορεία σε αυτά που “Έχουν Σημαντική Αξία για Όλα τα Παιδιά” : Το να είναι υγιή, ασφαλή, ευτυχισμένα, και αποδοτικά, και να συμβάλουν με ουσιαστικό και οικονομικό τρόπο στην ευημερία – της δικής τους και της οικογένειάς τους.

Μετατάξεις -Μετακινήσεις – και συνέχεια

• Τα παιδιά μπορεί να μετακινηθούν μεταξύ διαφόρων χώρων στη πορεία μιας ημέρας, μιας εβδομάδας, ενός μήνα ή ενός έτους.
• Οι κοινωνικές, ψυχοσυναισθηματικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών είναι κεντρικής σημασίας  στην οποιαδήποτε μετακίνηση τους από το ένα περιβάλλον σε ένα άλλο ή μέσα στο ίδιο.
• Ορισμένα παιδιά και οι γονείς τους μπορεί να διαπιστώσουν ότι  οι μεταβάσεις τους προκαλούν άγχος, ενώ από άλλους μπορεί να εκληφθεί ως μια ευχάριστη εμπειρία.
• Η αποτελεσματική επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών χώρων που κινούνται τα παιδιά εξασφαλίζει ότι αντιμετωπίζονται οι ανάγκες των παιδιών και διασφαλίζεται η συνέχιση της μάθησής τους.

Η Διυπηρεσιακή εργασία

• Προκειμένου να επιτευχθεί το “Κάθε παιδί έχει αξία” –δηλ. το να είναι υγιή, ασφαλή, ευτυχισμένα και αποδοτικά, και να συμβάλουν με το δικό τους  ουσιαστικό τρόπο στην ευημερία – της δικής τους και της οικογένειάς τους- απαιτείται η συνεργασία των επαγγελματιών στο χώρο της υγείας .
• Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη συνεργασία με τους κοινωνικούς επισκέπτες του σπιτιού, τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους επαγγελματίες στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης και της κοινωνικής πρόνοιας , τους βιβλιοθηκάριους και τους τοπικούς καλλιτέχνες.
• Για τη καλύτερη δυνατή στήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους  όλες οι παραπάνω ομάδες  θα πρέπει να επικοινωνούν καλά, να ακούνε προσεκτικά κάθε ενδιαφερόμενο και να βάζουν σε άμεση προτεραιότητα τις ανάγκες των παιδιών.

Η κοινότητα

• Το οποιοδήποτε περιβάλλον αποτελεί ένα μέρος της κοινότητας ακόμη και όταν όλα τα παιδιά μπορεί να μη διαμένουν στο ίδιο γειτονικό περιβάλλον.
• Η τοπική κοινότητα μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικές εθνικές, πολιτισμικές και θρησκευτικές ομάδες. Αλλά ακόμη και όταν δεν συμβαίνει αυτό ,θα υπάρξουν διαφορετικής ηλικίας παιδιά και ενήλικες που χρησιμοποιούν το περιβάλλον με διαφορετικές απόψεις , πεποιθήσεις και κοινωνικό- , οικονομικό και μορφωτικό υπόβαθρο .
• Εφόσον το περιβάλλον εκτιμά και σέβεται τη κοινότητα μέσα στην οποία λειτουργεί μπορεί να ενθαρρύνει τη συνεργασία των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, προς όφελος του συνόλου της κοινότητας .

Η Αποτελεσματική κλινική εφαρμογή

• Βεβαιωθείτε ότι οι γονείς έχουν ενημερωθεί εκ των προτέρων για το τι θα συμβεί στις περιπτώσεις μετακίνησης, όπως συμβαίνει όταν τα παιδιά εντάσσονται σε ένα νέο περιβάλλον.
• Συμπεριλάβετε τους γονείς στις περιπτώσεις μετάβασης του παιδιού τους σε ένα νέο περιβάλλον, σεβόμενοι το τι σας αναφέρουν και ενθαρρύνοντάς  τους να παραμένουν με τα παιδιά τους, μέχρι να τακτοποιηθούν στο νέο περιβάλλον τους.
• Όταν τα παιδιά παρακολουθούν αρκετά  περιβάλλοντα βεβαιωθείτε ότι  οι ιατροί από ένα περιβάλλον ανταλλάσουν μεταξύ τους τα αρχεία καταγραφής της ανάπτυξης και της μάθησης των παιδιών και την οποιαδήποτε άλλη σχετική πληροφορία.
• Αφιερώστε χρόνο να ακούσετε με ενδιαφέρον τους συναδέλφους σας από  άλλα επαγγελματικούς χώρους και να είστε ανοικτοί στις διαφορές της γλώσσας  και του τρόπου προσέγγισης.
• Συμπεριλάβετε τα παιδιά στο τρόπο της μόρωσης τους που περιλαμβάνει τη περιήγησή τους στη τοπική τους κοινότητα, όπως είναι ένας περίπατος στα καταστήματα της περιοχής σας.
• Προσκαλέστε μέλη της τοπικής σας κοινότητας στο περιβάλλον σας, προκειμένου να σας μεταφέρουν τις εμπειρίες  τους – για παράδειγμα, από το σκάψιμο ενός ανθόκηπου ή από τη συζήτηση για τα παιδικά τους χρόνια.

Προκλήσεις και Διλλήματα

• Η ανεύρεση του απαραίτητου χρόνου για τη καταγραφή  των στοιχείων της προόδου και της ανάπτυξης των παιδιών με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνεται η κοινή χρήση των αρχείων από τις διάφορες υπηρεσίες.
• Η εξασφάλιση αρκετού χρόνου για την ουσιαστική συμμετοχή των γονέων στις συζητήσεις που αφορούν τα παιδιά τους.
• Η διατήρηση καλών σχέσεων με τους επαγγελματίες τους οποίους βλέπετε  πολύ σπάνια.

Η Απήχηση στη κλινική πράξη

• Έχετε καταστρώσει κάποια στρατηγική για τη μετακίνηση και τη συνέχεια των παιδιών, η οποία να προσφέρεται για κοινή χρήση από όλους τους  εμπλεκόμενους μέσα και έξω από το περιβάλλον;
• Πως βοηθάτε τα παιδιά και τις οικογένειες ,που είναι νεοφερμένοι  στη περιοχή να τακτοποιηθούν και να γνωρίσουν κόσμο; Ποιος είναι ο ρόλος του προσώπου κλειδιού σε αυτή τη διαδικασία?
• Πόσο καλά γνωρίζει το προσωπικό τη τοπική περιοχή και πόσο καλά μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη γνώση για  το σχεδιασμό της μάθησης των παιδιών;