American Journal of Epidemiology, online January 5, 2016
Σύμφωνα με μια μεγάλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Ισπανία, η εβδομαδιαία κατανάλωση τριών αρκετά μεγάλων μερίδων ψαριών από τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους μπορεί να ωφελήσει τον εγκέφαλο των παιδιών τους.
Οι ερευνητές αυτής της μελέτης παρακολούθησαν περίπου 2,000 ζευγάρια μητέρας- παιδιού από το πρώτο 3μηνο της εγκυμοσύνης έως το πέμπτο έτος της ηλικίας του παιδιού τους και βρήκαν ότι η λειτουργία του εγκεφάλου ήταν καλύτερη στα παιδιά των οποίων οι μητέρες κατανάλωναν στη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους τις μεγαλύτερες ποσότητες ψαριών.
Ακόμη και όταν οι μητέρες κατανάλωναν κατά μέσο όρο 600 γρ. ψαριού την εβδομάδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους, δεν υπήρξε κανένα κλινικό σημείο, το οποίο να υποδηλώνει ότι ο υδράργυρος ή οι άλλοι ρυπαντές που σχετίζονται με το ψάρι είχαν ένα τέτοιο αρνητικό αποτέλεσμα που να αντισταθμίζει τα προφανή οφέλη από τη κατανάλωση του ψαριού.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Jordi Julvez , του Ερευνητικού Κέντρου της Περιβαλλοντολογικής Επιδημιολογίας στη Βαρκελώνη ανέφερε σε ένα email: “Είναι γνωστό ότι τα θαλασσινά αποτελούν μια σημαντική πηγή θρεπτικών συστατικών, τα οποία είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, αλλά συγχρόνως συσσωρεύει υδράργυρο από το περιβάλλον, ο οποίος έχει νευροτοξική δράση’’
Σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης της πιθανής βλαπτικής επίδρασης από τους ρύπους των ψαριών με τα γενικά τους οφέλη στην υγεία, η Διοίκηση των Τροφίμων και των Φαρμάκων των ΗΠΑ (USA , Food and Drug Administration) προτρέπει τις έγκυες γυναίκες να καταναλώνουν ψάρια, αλλά σε ποσότητες που να μην υπερβαίνουν τα 350 γρ. περίπου την εβδομάδα.
Οι Julvez και οι συν. επισημαίνουν στο Αμερικανικό Περιοδικό Επιδημιολογίας ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έδωσε πρόσφατα μια επιστημονική γνώμη, με την οποία εγκρίνεται η εβδομαδιαία λήψη, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, 150 έως 600 γρ. ψαριού. Αλλά η ερευνητική ομάδα αναφέρει: ’’οι επιδράσεις της κατανάλωσης ψαριών από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ανάπτυξης του παιδιού της δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί πλήρως και η περαιτέρω έρευνα θα συμβάλλει στο να δοθεί στις έγκυες γυναίκες σαφέστερη συμβουλευτική καθοδήγηση’’
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα στοιχεία από το Ισπανικό Ερευνητικό Πρόγραμμα: Παιδική Ηλικία και Περιβάλλον, μια ευρεία πληθυσμιακή μελέτη στην οποία επιλέγηκαν, στο διάστημα από το 2004 έως το 2008, γυναίκες από τέσσερις επαρχίες της Ισπανίας, και οι οποίες διέτρεχαν το πρώτο 3μηνο της εγκυμοσύνης τους.
Οι Julvez και οι συν. επικέντρωσαν το ερευνητικό τους ενδιαφέρον στις καταχωρήσεις που αφορούσαν τη κατανάλωση: μεγάλων λιπαρών ψαριών (πχ. ξιφίας και μακρύπτερος τόνος), μικρότερων λιπαρών ψαριών (πχ. σκουμπρί, σαρδέλα, αντζούγια ή σολομό), και άπαχων ψαριών (πχ. μπακαλιάρος ή γλώσσα), καθώς και οστρακοειδών και άλλων θαλασσινών τροφών.
Στις γυναίκες ελέγχθηκαν τα επίπεδα της βιταμίνης D και του ιωδίου στο αίμα τους . Μετά το τοκετό τους εξετάστηκε το αίμα από τον ομφάλιο λώρο, προκειμένου να ελεγχθεί η ενδεχόμενη ενδομήτρια έκθεση του εμβρύου στον υδράργυρο και τους ρύπους του πολυχλωριωμένου διφαινυλίου – PCB pollutants . Για να εκτιμηθεί η νεύρο-ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών, αυτά, στις ηλικίες των 14 μηνών και των πέντε ετών, υποβλήθηκαν στον έλεγχο των γνωσιακών τους δυνατοτήτων και στην αναζήτηση των χαρακτηριστικών κλινικών γνωρισμάτων του Συνδρόμου Asperger .
Κατά μέσο όρο, οι έγκυες γυναίκες είχαν καταναλώσει περίπου 500 γρ., ή τρεις μερίδες θαλασσινών την εβδομάδα. Αλλά για κάθε, επάνω από το προηγούμενο ποσό, κατανάλωση 10 γρ. την εβδομάδα, και μέχρι του ποσού των 600 γρ., περίπου διαπιστώθηκε μια σταθερή βελτίωση στις βαθμολογίες των γνωσιακών τους δεξιοτήτων. Η σχέση μεταξύ της υψηλότερης κατανάλωσης θαλασσινών και της καλύτερης ανάπτυξης του εγκεφάλου στα παιδιά ήταν ιδιαιτέρως εμφανής όταν τα παιδιά ήταν πέντε ετών.
Επίσης, οι ερευνητές παρατήρησαν μια σταθερή μείωση των κλινικών γνωρισμάτων του αυτιστικού φάσματος στα παιδιά, η οποία ήταν ανάλογη με την αύξηση της κατανάλωσης ψαριού από τις μητέρες τους, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους.
Η κατανάλωση από τις μητέρες των άπαχων ψαριών και των μεγάλων λιπαρών ψαριών εμφανίζεται να έχει ισχυρότερη σχέση με τις βαθμολογίες των παιδιών. Επίσης η λήψη του ψαριού κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, συγκρινόμενη με τη λήψη του αργότερα στην εγκυμοσύνη, είχε τις ισχυρότερες σχέσεις.
Ο Julvez αναφέρει: “Πιστεύω ότι σε γενικές γραμμές ο κόσμος θα ακολουθήσει τις τρέχουσες συστάσεις. Παρόλα αυτά αυτή η μελέτη επισήμανε ότι μερικοί από αυτούς, και ιδιαίτερα οι Αμερικανοί, μπορεί να είναι λιγότερο απαρέγκλιτοι’’
Επίσης, από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι δεν προέκυψε κανένα επιπλέον όφελος όταν οι έγκυες γυναίκες κατανάλωναν περισσότερα από 595 γρ. ψαριού την εβδομάδα.
Ο Dr. Ashley Roman – διευθυντής της Μητρικής και της Εμβρυικής Ιατρικής του Ιατρικού Κέντρου NYU Langone στη Νέα Υόρκη – αναφέρει: “Πιστεύω ότι αυτή η έρευνα είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα και έριξε πολύ περισσότερο φως στα οφέλη από τη κατανάλωση ψαριού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης’’
Ο ίδιος, που αξίζει να αναφερθεί ότι δεν συμμετείχε σε αυτή την έρευνα, συνεχίζει το σχόλιό του επισημαίνοντας :”Πιστεύω ότι αυτό που κάνει ενδιαφέρουσα αυτή τη μελέτη, συγκρινόμενη με κάποια άλλα προηγούμενα δεδομένα, είναι η καλύτερη ποσοτική εκτίμηση της σχέσης της ποσότητας ψαριού που καταναλώνεται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης με τη διατροφή, με τα οφέλη που προκύπτουν για το έμβρυο και τελικά και για το παιδί’’ και πρόσθεσε: “Ένα ενδεχομένως πολύ σημαντικό εύρημα είναι ότι μπόρεσαν να συσχετίσουν τη κατανάλωση του ψαριού με τη προστασία του παιδιού από τον αυτισμό’’
Καταλήγοντας, ο Roman υπογραμμίζει: “Το ψάρι είναι πραγματικά σημαντικό για την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου. Ωστόσο, συνεχίζει να ισχύει η σύσταση ότι, οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να αποφεύγουν τη κατανάλωση των ψαριών με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε υδράργυρο, όπως είναι ο η πεσκαντρίτσα, ο καρχαρίας, ο ξιφίας και το γιγαντιαίο σκουμπρί . Συνήθως, όσο μεγαλύτερο είναι ένα ψάρι τόσο μακρύτερη είναι και η διάρκεια της ζωής του και η τάση του να αποθηκεύει περισσότερο υδράργυρο σους ιστούς του’’